Historia pokazuje, że kobiety odegrały istotną rolę w walce o wolną Polskę. Choć rzadko są wspominane podczas obchodów Święta Niepodległości, to nie można o nich zapomnieć i umniejszać ich zaangażowaniu oraz oddaniu sprawie. Były to kobiety niezłomne, z różnych środowisk, ale łączyło ich jedno: gen wolności, który przekuwały w pracę i walkę dla Ojczyzny. Bierzmy z nich przykład. Zapraszam do lektury. Dorota Smorczewska
Aleksandra Szczerbińska zasłynęła bohaterstwem, zanim na stałe związała się z marszałkiem Józefem Piłsudskim, którego poślubiła w 1921 roku, stając się przy tym Pierwszą Damą Polski. Walczyła o niepodległość Rzeczpospolitej, aktywnie działając w Polskiej Partii Socjalistycznej, Polskiej Organizacji Wojskowej oraz Legionach Polskich. Jej czyny na rzecz Polskie zostały uhonorowane Orderem Virtuti Militari. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wciąż aktywnie udzielała się społecznie, pomagając poszkodowanym i najuboższym.
Wanda Gertz to kobieta, która służyła w Legionach Polskich, Polskiej Organizacji Wojskowej oraz walczyła z bolszewikami w 1920 r. Jednak to nie koniec jej bohaterskich działań na rzecz wolnej Polski. Wanda Gertz zapisała się na kartach polskiej historii również swoją walką w Powstaniu Warszawskim.
Stefania Kudelska to następna bohaterka, która walczyła w Legionach Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej, ponadto w II RP była parlamentarzystką oraz współzałożycielką paramilitarnej organizacji - Przysposobienie Wojskowe Kobiet. Aktywnie walczyła również w czasie II wojny światowej, a jej zasługi dla kraju zostały uhonorowane Orderem Virtuti Militari oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
Maria Wittek to pierwsza w Polsce kobieta, która wstąpiła na Wydział Matematyczny Uniwersytetu Kijowskiego, a później została pierwszą w Polsce kobietą – generałem. W 1920 roku w ramach Ochotniczej Legii Kobiet brała udział w obronie Lwowa. Za tę aktywną walkę otrzymała Order Virtuti Militari. Pełniła także funkcję komendantki naczelnej Przysposobienia Wojskowego Kobiet.
Krystyna Skarbek to kobieta, która nie tylko odcisnęła swoje piętno na kartach polskiej historii, ale miała również swój wpływ na współczesną popkulturę. Mało kto wie, że była pierwowzorem dziewczyny agenta 007 Jamesa Bonda z Casino Royal. Wynika to z faktu, że Krystyna Skarbek była pierwszą kobietą, która pracowała dla służb Jej Królewskiej Mości. Ponadto w czasie II wojny światowej m.in. organizowała ucieczki Polaków, internowanych w węgierskich obozach, do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Stefania Perzanowska przysięgę na wierność Ojczyzny łączyła z przysięgą Hipokratesa. Ta lekarka, internistka o niepodległość Polski walczyła m.in. jako sanitariuszka Armii Krajowej. Wyjątkowym heroizmem wykazała się w niemieckim obozie na Majdanku (KL Lublin), ratując przed śmiercią wiele kobiet.
Zofia Zawiszanka już jako piętnastolatka postanowiła wziąć czynny udział w walce o wolną Polskę. Porzuciła szkołę, aby walczyć z ramienia Polskiej Partii Socjalistycznej, Związku Walki Czynnej, Związku Strzeleckim, a także jako kurier, wielokrotnie przekraczała granice zaboru austriackiego i rosyjskiego. Swoje pragnienie wolności wyrażała również słowem, poprzez pisanie wierszy oraz prozy.
Irena Kosmowska to urodzona w rodzinie ziemiańskiej działaczka niepodległościowa, ludowa i oświatowa. Po wybuchu I wojny światowej działała m.in. w tajnej Lidze Kobiet Pogotowia Wojennego i Polskiej Organizacji Wojskowej. W II Rzeczpospolitej poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I i II kadencji.
Maria Rychter to niezłomna kobieta, która od 1912 roku działała w Polskiej Drużynie Strzeleckiej, a w 1914 roku również w „Strzelcu” w Krakowie. Od 1915 roku ryzykowała swoje życie jako wywiadowca i kurier I Brygady Legionów Polskich między kwaterą Legionów w Zagórzu a Warszawą. Działała także w Polskiej Organizacji Wojskowej i Polskiej Partii Socjalistycznej, a dwadzieścia lat później, od 1939 r. do 1945 r. w Armii Krajowej.
Janina Prystorowa u zarania niepodległości swoje życie publiczne, a w konsekwencji i prywatne związała z Polską Partią Socjalistyczną (żona późniejszego premiera II RP Aleksandra Prystora). Jednak los nie był dla niej łaskawy, została aresztowana przez władze carskie za działalność niepodległościową w 1912 r. więziona przez rok na Pawiaku i w Cytadeli. Następnie razem ze skazanym na 7 lat katorgi mężem, zesłana w głąb Rosji do Orła nad Oką.
Janina Lewandowska to kolejna bohaterska kobieta, która walkę za wolną Polską przypłaciła swoim życiem. To jedyna kobieta-żołnierz zamordowana przez Sowietów strzałem w tył głowy w Katyniu. Była pilotką szybowcową i samolotową.
Irena Sendlerowa to bohaterka, o której słyszał niemal każdy. W czasie II wojny światowej kierowała referatem dziecięcym Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu na Kraj („Żegota”). W związku ze swoją działalnością wielokrotnie była zagrożona śmiercią. Za swoje zasługi otrzymała Order Orła Białego i Order Uśmiechu.
Karolina Lanckorońska to nie tylko aktywna działaczka na rzecz wolności, podczas niemieckiej okupacji była żołnierzem Armii Krajowej, więźniem obozu koncentracyjnego Ravensbrück, a po zwolnieniu oficerem prasowym 2 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Była także znaną i cenioną historyczką i mecenasem sztuki.
Elżbieta Zawacka była kurierką Komendy Głównej Armii Krajowej, jedyną kobietą wśród cichociemnych – oficerów do zadań specjalnych. W lutym 1943 r. jako emisariusz Komendanta Głównego AK gen. "Grota" Roweckiego wyruszyła do sztabu Naczelnego Wodza, pokonując w ciągu trzech miesięcy trasę Warszawa - Niemcy - Francja - Hiszpania - Gibraltar - Londyn. Za swoje zasługi uhonorowana została Orderem Orła Białego.
Lidia Lwow-Eberle to ostatnia z 15 wyjątkowych kobiet, które bohatersko walczyła o Niepodległą Polskę. Na kartach historii zapisała się jako sanitariuszka 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” zarówno podczas niemieckiej, jak i sowieckiej okupacji Polski.
Roman 3 Ag Eg