26.10.2020 - 30.10.2020

Temat: U zarania wspólnoty śródziemnomorskiej.

• pamięta daty: ukształtowania się fenickich miast- -państw, narodzin judaizmu, zjednoczenia plemion żydowskich, powstania kultur minojskiej i mykeńskiej,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: monoteizm, kolonia, Mesjasz, Tora, Dekalog, Arka Przymierza, synagoga, diaspora,

• identyfikuje postacie: Mojżesza, Saula, Dawida, Salomona, Minosa, Tukidydesa, Homera,

• lokalizuje na mapie: obszary kultur minojskiej i mykeńskiej, Fenicję, Jerozolimę,

• ocenia wkład Fenicjan w kształtowanie się cywilizacji basenu Morza Śródziemnego,

• charakteryzuje proces kształtowania się judaizmu,

• opisuje najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjne Fenicjan,

• charakteryzuje dorobek starożytnych kultur Fenicji, Izraela, Minojczyków i Mykeńczyków,

• przedstawia wpływ cywilizacji starożytnych na uformowanie się cywilizacji zachodniej

Temat: Kolonizacja w świecie śródziemnomorskim.

• pamięta daty: założenia Kadyksu, założenia Kartaginy, końca tzw. wieków ciemnych, powstania kolonii w Kyme, wojny Rzymu z Epirem, kapitulacji Tarentu, pierwszej wojny punickiej, podbicia Syrakuz przez Rzym, kolonizacji Sycylii przez Fenicjan,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: kolonizacja, metropolia, apoikia, emporium, system monetarny, hellenizacja, romanizacja,

• identyfikuje postać: Pyrrusa,

• lokalizuje na mapie: obszary kolonizacji fenickiej igreckiej, Kadyks, Sycylię, Sardynię, Korsykę, Kartaginę,

• opisuje przyczyny kolonizacji greckiej,

• charakteryzuje przebieg fenickiej i greckiej kolonizacji obszarów śródziemnomorskich,

• porównuje cele kolonizacji greckiej, fenickiej i rzymskiej,

• opisuje skutki starożytnej kolonizacji basenu Morza Śródziemnego,

• ocenia wpływ starożytnej kolonizacji w świecie śródziemnomorskim na kształtowanie się kultury europejskiej

2.11.2020-6.11.2020

Temat: Świat grecki - świat rzymski.

• pamięta daty: początku wyprawy Aleksandra Wielkiego na Persję, bitwy nad Granikiem, bitwy pod Issos, bitwy pod Gaugamelą, śmierci Aleksandra Wielkiego, wydania edyktu Karakalli, nadania obywatelstwa rzymskiego mieszkańcom Italii, kodyfikacji prawa rzymskiego za cesarza Justyniana, zezwolenia przez Konstantyna na swobodę kultu chrześcijańskiego, ogłoszenia chrześcijaństwa religią państwową w Rzymie,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: hellenizacja, romanizacja, diadochowie, koine, orientalizacja, divide et impera, Pax Romana, kodeks,

• identyfikuje postacie: Aleksandra Wielkiego, Karakallę, Justyniana Wielkiego, Konstantyna, Teodozjusza,

• lokalizuje na mapie: Granik, Issos, Gaugamelę, Indus, Babilon, Egipt Ptolemeuszów, państwo Seleukidów, Antiochię, Pergamon, Palmirę, Aleksandrię w Egipcie, Kartaginę, zasięg Imperium Rzymskiego, Kolonię, Lyon, Saragossę, Budapeszt, Wiedeń,

charakteryzuje proces hellenizacji starożytnego Wschodu i podaje przykłady tego zjawiska,

• przedstawia proces romanizacji i podaje jego przykłady,

• przedstawia przykłady funkcjonowania zdobyczy cywilizacji greckiej i rzymskiej w świecie współczesnym,

• przedstawia podboje Aleksandra Wielkiego i rozpad jego imperium,

• przedstawia przyczyny przyjmowania greckich i rzymskich osiągnieć cywilizacyjnych przez różne ludy starożytne,

• przedstawia osiągnięcia budownictwa rzymskiego w starożytności,

• wyjaśnia, w jaki sposób Rzymianie utrzymywali kontrolę nad podbitymi ludami

 

9.11.2020 - 13.11.2020

Temat: Islam, Europa i antyczne dziedzictwo.

Uczeń:

• pamięta daty: upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, ucieczki Mahometa z Mekki, powrotu Mahometa do Mekki, śmierci Mahometa, podboju Hiszpanii przez Arabów, bitwy pod Poitiers, początku rządów dynastii Omajjadów, początku kalifatu w Kordobie, powstania kalifatu Fatymidów,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: Koran, Sunna, pięć filarów islamu, sunnici, szyici, kalif, emir,

• identyfikuje postacie: Mahometa, Omara, Abd ar-Rahmana III, Awicennę, Awerroesa,

• lokalizuje na mapie: Mekkę, Medynę, cesarstwo bizantyjskie, Hiszpanię, Syrię, Palestynę, Kordobę, Bagdad, Damaszek,

• przedstawia dzieje Mahometa,

• wymienia główne osiągnięcia średniowiecznej cywilizacji arabskiej,

• opisuje okoliczności powstania i główne założenia islamu,

• omawia rozwój imperium arabskiego i podje przyczyny jego podziału,

• charakteryzuje wpływ cywilizacji arabskiej na kulturę średniowiecznej Europy

 

Temat: Rywalizacja chrześcijańsko-muzułmańska na Wschodzie.

Uczeń:

• pamięta daty: rozłamu chrześcijaństwa (schizmy wschodniej), synodu w Clermont, pierwszej wyprawy krzyżowej (tzw. rycerskiej), zdobycia Jerozolimy przez krzyżowców, bitwy pod Hittin, trzeciej krucjaty, czwartej krucjaty, zdobycia Konstantynopola przez krzyżowców, zdobycia Akki przez muzułmanów, bitwy pod Adrianopolem, bitwy na Kosowym Polu, bitwa pod Nikopolis, bitwy pod Warną, upadku Konstantynopola,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: krucjata, zakon rycerski,

• identyfikuje postacie: Urbana II, Innocentego III, Konrada III, Ludwika VII, Saladyna, Ryszarda Lwie Serce, Fryderyka Barbarossę, Filipa Augusta, Zygmunta Luksemburskiego, Władysława III Warneńczyka,

• lokalizuje na mapie: cesarstwo bizantyjskie, Konstantynopol, Jerozolimę, Antiochię, Clermont, Królestwo Jerozolimskie i jego lenna, Hittin, Akkę, Adrianopol,

• omawia przyczyny wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej,

• wymienia zakony rycerskie powstałe w Ziemi Świętej,

• opisuje przebieg wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej,

• przedstawia skutki krucjat i ich wpływ na cywilizację średniowiecznej Europy,

• opisuje ekspansję Turków osmańskich w średniowieczu i wymienia związane z nią najważniejsze bitwy,

• formułuje własną ocenę wypraw krzyżowych

 

16.11.2020 - 20.11.2020

 

Temat: Europa Zachodnia. Obszar wpływów trzech religii.

Uczeń:

• pamięta daty: bitwy pod Covadongą, bitwy pod Las Navas de Tolosa, zhołdowania Grenady przez Kastylię, podboju państwa Wizygotów przez Arabów, bitwy pod Poitiers, utworzenia kalifatu w Kordobie, zjednoczenia Hiszpanii przez Królów Katolickich, zdobycia Grenady przez chrześcijan, wypędzenia Żydów z Hiszpanii, pogromów Żydów w Nadrenii, konfiskaty majątków żydowskich przez króla Filipa IV Pięknego,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: rekonkwista, emirat, marranowie, moryskowie, getto,

• identyfikuje postacie: Alfonsa VIII, Innocentego III, Ferdynanda Aragońskiego, Izabelę Kastylijską, Filipa IV Pięknego,

• lokalizuje na mapie: Półwysep Iberyjski, Bagdad, Kordobę, Grenadę, Kastylię, Andaluzję, Las Navas de Tolosa, Poitiers,

• opisuje przyczyny narastania niechęci chrześcijan do ludności żydowskiej w okresie średniowiecza,

• opisuje podboje Arabów w Europie, • opisuje główne etapy chrześcijańskiej rekonkwisty na Półwyspie Iberyjskim,

• porównuje sytuację religijną w Hiszpanii pod rządami Arabów oraz pod panowaniem Królów Katolickich,

• ocenia relacje między chrześcijanami i muzułmanami w średniowiecznej Europie

 

23.11.2020 - 27.11.2020

 

Temat: Europejczycy ruszają na oceany.

 Uczeń:

• pamięta datę zdobycia Konstantynopola przez Turków,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: Nowy Świat, handel lewantyński, Jedwabny Szlak, karaka, karawela, astrolabium, portolany, log,

• identyfikuje postacie: Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana, Marca Pola,

• lokalizuje na mapie: lądy Nowego Świata, imperium mongolskie,

• wymienia główne przyczyny wielkich odkryć geograficznych,

• charakteryzuje rolę antycznego dziedzictwa w genezie wielkich odkryć geograficznych przełomu XV i XVI w.,

• charakteryzuje wiedzę Europejczyków o świecie w okresie wczesnego i pełnego średniowiecza,

• wyjaśnia, jakie były gospodarcze, społeczne, religijne i polityczne przyczyny wielkich odkryć geograficznych,

• opisuje rozwiązania techniczne i wynalazki, dzięki którym europejscy żeglarze mogli wyruszać w transoceaniczne rejsy

 

 

Temat: Szalona odwaga i zimna kalkulacja. Wielcy odkrywcy XV i XVI w.

Uczeń:

• pamięta daty: wyprawy Bartolomeu Diaza, wyprawy Vasco da Gamy, wyprawy Krzysztofa Kolumba, wyprawy Ferdynanda Magellana, wyprawy Johna Cabota, wyprawy Francisa Drake’a, wyprawy Jacques’a Cartiera,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: szkorbut, rekonkwista,

• identyfikuje postacie: Henryka Żeglarza, Bartolomeu Diaza, Vasco da Gamę, Krzysztofa Kolumba, Jana II, Izabelę Kastylijską, Ferdynanda Aragońskiego, Ferdynanda Magellana, Johna Cabota, Henryka VII, Sebastiana Cabota, Francisa Drake’a, Jacques’a Cartiera, Elżbietę I, Hernána Cortésa, Francisca Pizarra,

• lokalizuje na mapie: Ceutę, Maderę, Azory, Rio de Oro, Arguin, Senegal, Przylądek Dobrej Nadziei, szlak wyprawy Vasco da Gamy, Kalikat, szlak wyprawy Krzysztofa Kolumba, Bahamy, Sewillę, szlak wyprawy Ferdynanda Magellana, Filipiny, Nową Fundlandię, Labrador, Rzekę Świętego Wawrzyńca, Montreal,

• przedstawia i porównuje różne koncepcje poszukiwania morskiej drogi z Europy do Indii,

• opisuje proces poznawania nowych ziem przez Europejczyków w XV–XVI w.,

• ocenia rolę jednostki w dziejach ludzkości (na wybranym przykładzie podróżnika-odkrywcy z XV–XVI w.),

• przedstawia wyprawy odkrywcze Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana, Vasco da Gamy, Bartolomeu Diaza, Francisa Drake’a, Johna Cabota, Jacques’a Cartiera,

• charakteryzuje działalność Henryka Żeglarza i jej znaczenie dla kolejnych wypraw odkrywczych,

• przedstawia niebezpieczeństwa zagrażające żeglarzom w XV i XVI w.

 

30.11.2020 - 4.12.2020

 

Temat: Przez morza i oceany. Podróżnicy XVI–XVIII w.

Uczeń: 

pamięta daty: wyprawy Vitusa Beringa, wyprawy Willema Barentsa, pierwszej wyprawy Jamesa Cooka, trzeciej wyprawy Jamesa Cooka, śmierci Jamesa Cooka, wyprawy Jeana François La Pérouse’a,

• identyfikuje postacie: Williama Dampiera, Vitusa Beringa, Samuela Wallisa, Philipa Cartereta, Jeana François La Pérouse’a, Willema Barentsa, Jamesa Cooka, Josepha Banksa, Johanna Reinholda Forstera, Jerzego Adama Forstera,

• lokalizuje na mapie: Tahiti, Samoa, Arktykę, Patagonię, Nową Zelandię, Hawaje, Cieśninę Beringa, Wyspę Wielkanocną, Nową Fundlandię, Półwysep Kolski,

• wskazuje główne kierunki europejskich wypraw odkrywczych w XVII i XVIII w.,

• określa przyczyny europejskich wypraw odkrywczych w XVII i XVIII w.,

• wymienia najważniejszych europejskich podróżników- -odkrywców XVII–XVIII w.,

• charakteryzuje rolę naukowców w wyprawach odkrywczych XVII–XVIII w.,

• charakteryzuje „białe plamy” na mapach świata w XVII i XVIII w. oraz – uwzględniając chronologię – przedstawia proces poznawania zamorskich lądów przez Europejczyków w tym okresie

 

Temat: Powtórzenie - Sprawdź, co już umiesz. Od kolebki śródziemnomorskiej po krańce świata.

Uczeń:

• opisuje zasięg i konsekwencje ekspansji rzymskiej; wyjaśnia pojęcie romanizacji, odwołując się do wybranych przykładów;
• charakteryzuje basen Morza Śródziemnego jako obszar intensywnego przenikania się kultur w starożytności
• charakteryzuje wpływ cywilizacyjnego kręgu islamskiego na Europę w średniowieczu, w dziedzinie polityki, sztuki, filozofii
• charakteryzuje przykłady zgodnego i wrogiego współżycia chrześcijan, Żydów i muzułmanów w wybranym regionie średniowiecznej Europy
• wyjaśnia przyczyny, które spowodowały i umożliwiły ekspansję zamorską Europy u schyłku średniowiecza i w epoce nowożytnej
• charakteryzuje postaci wybranych wielkich podróżników późnego średniowiecza i nowożytności

 

7.12.2020 - 11.12.2020

Temat: Sprawdzian.

Uczeń:

• opisuje zasięg i konsekwencje ekspansji rzymskiej; wyjaśnia pojęcie romanizacji, odwołując się do wybranych przykładów;
• charakteryzuje basen Morza Śródziemnego jako obszar intensywnego przenikania się kultur w starożytności
• charakteryzuje wpływ cywilizacyjnego kręgu islamskiego na Europę w średniowieczu, w dziedzinie polityki, sztuki, filozofii
• charakteryzuje przykłady zgodnego i wrogiego współżycia chrześcijan, Żydów i muzułmanów w wybranym regionie średniowiecznej Europy
• wyjaśnia przyczyny, które spowodowały i umożliwiły ekspansję zamorską Europy u schyłku średniowiecza i w epoce nowożytnej
• charakteryzuje postaci wybranych wielkich podróżników późnego średniowiecza i nowożytności

 

Temat: Chiński tort i indyjska perła.

Uczeń:

• pamięta daty: powstania sipajów, koronacji królowej Wiktorii na cesarzową Indii, założenia Indyjskiego Kongresu Narodowego, wybuchu I wojny opiumowej, wojny japońsko-chińskiej, wybuchu powstania bokserów, upadku cesarstwa i powstania republiki w Chinach,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: imperializm, dominium, autonomia kolonialna, koncesja, „krojenie chińskiego tortu”, hasło „otwartych drzwi”, Kuomintang,

• identyfikuje postać: królową Wiktorię,

• lokalizuje na mapie: kraje wchodzące w skład posiadłości kolonialnych poszczególnych państw (Wielkiej Brytanii, Francji, Rzeszy Niemieckiej, Włoch, Belgii), tereny zdobyte przez Rosję w Azji, Chiny, Kanton,

• przedstawia przyczyny rozwoju idei kolonializmu w XIX w.,

• charakteryzuje różne modele kolonializmu (Wielkiej Brytanii, Francji Rosji, USA),

• przedstawia formy uzależnienia Chin od państw zachodnich,

• charakteryzuje politykę kolonialną Wielkiej Brytanii wobec Indii,

przedstawia walkę mieszkańców Indii i Chin o uniezależnienie się od mocarstw kolonialnych,

• przedstawia korzyści i straty, które państwom zachodnim przynosiło posiadanie kolonii,

• ocenia pod względem moralnym politykę kolonialną państw zachodnich w Azji w XIX w

 

14.12.2020 - 18.12.2020

Temat: Japonia – przymusowe otwarcie.

Uczeń:

• pamięta daty: dotarcia Portugalczyków do Japonii, przybycia ekspedycji Matthew Perry’ego na Wyspy Japońskie, podpisania amerykańsko-japońskiego traktatu w Kanagawie, epoki Meiji, wybuchu wojny japońsko-chińskiej, anektowania Korei przez Japonię, wojny japońsko-rosyjskiej, bitwy pod Cuszimą,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: szogun, samuraj, shinto, rangaku, epoka Meiji, westernizacja,

• identyfikuje postacie: Matthew Perry’ego, Mutsuhito (Meiji), Aoki Kon’yo, Maeno Ryotaku,

• lokalizuje na mapie: Japonię, Chiny, Tokio (Edo), Nagasaki, Shimodę, Hakodate, Koreę, Port Artur, Tajwan, Mukden, Cuszimę,

• wyjaśnia przyczyny usunięcia Europejczyków z Japonii w XVII w.,

• przedstawia okoliczności dotarcia pierwszych Europejczyków do Wysp Japońskich,

• przedstawia proces „otwierania Japonii” przez państwa zachodnie,

• charakteryzuje reformy epoki Meiji,

• przedstawia i wyjaśnia wyjątkową pozycję Holendrów w Japonii w okresie izolacji tego kraju,

• charakteryzuje ruch rangaku i działalność jego wybranych przedstawicieli

 

Temat: Mądrość i piękno Wschodu.

Uczeń:

• pamięta daty życia Konfucjusza i Buddy,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: braminizm, bramin, hinduizm, warna, parias, buddyzm, sati, nieposłuszeństwo obywatelskie, ruch non violence, chinoiserie (chińszczyzna), japońszczyzna, porcelana, laka, konfucjanizm, gejsza, impresjonizm, secesja, abstrakcjonizm, zen,

• identyfikuje postacie: Indrę, Warunę, Wisznu, Sziwę, Woltera, Johanna Wolfganga Goethego, Hermanna Hessego, Tomasza Manna, Aldousa Huxleya, Arthura Schopenhauera, Fryderyka Nietzschego, Mahatmę Gandhiego, Konfucjusza, Buddę, Vincenta van Gogha,

• lokalizuje na mapie: Indie, Chiny, Japonię, Wielki Mur,

• charakteryzuje kultury: Indii, Chin i Japonii,

• przedstawia główne założenia konfucjanizmu, braminizmu, hinduizmu i buddyzmu,

• wyjaśnia, na czym polegał system kastowy w Indiach,

• przedstawia zapożyczenia chińskie, japońskie i indyjskie w sztuce zachodu,

• wyjaśnia przyczyny fascynacji Europejczyków kulturami Azji,

• przedstawia osiągnięcia chińskiej techniki i sztuki, które zostały zapożyczone przez Europejczyków,

• wymienia twórców kultury zachodniej czerpiących z osiągnięć Indii i Dalekiego Wschodu

 

Temat: „Jądro ciemności”. Spór o kolonializm.

Uczeń:

• pamięta daty: wojen burskich, konfliktu o Faszodę,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: brzemię białego człowieka, trzy C, darwinizm społeczny,

• identyfikuje postacie: Rudyarda Kiplinga, André Gide’a, Davida Livingstone’a,

• lokalizuje na mapie: Algierię, Kraj Przylądkowy, Maroko, Kongo, Togo, Kamerun, Libię, Etiopię,

• przedstawia zdobycze kolonialne państw europejskich w Afryce,

• przedstawia argumenty, którymi posługiwali się XIX-wieczni zwolennicy kolonializmu,

• wyjaśnia, jaką rolę w polityce XIX-wiecznych państw europejskich odgrywał kolonializm,

• przedstawia własną ocenę XIX-wiecznego kolonializmu,

• wyjaśnia, dlaczego w drugiej połowie XIX w. poglądy przeciwników kolonializmu nie odegrały większej roli

 

Temat: Europa a Stany Zjednoczone 1914–1945.

Uczeń:

• pamięta daty: ogłoszenia doktryny Monroego, wybuchu wojny amerykańsko-hiszpańskiej, zatopienia Lusitanii, rozpoczęcia nieograniczonej wojny podwodnej przez Niemcy, wypowiedzenia wojny Niemcom przez USA w czasie I wojny światowej, lądowania żołnierzy amerykańskich w Europie w czasie I wojny światowej, ogłoszenia tzw. 14 punktów Wilsona, krachu na giełdzie nowojorskiej (tzw. czarnego czwartku), ogłoszenia programu reform gospodarczych Roosevelta (New Deal), uchwalenia Lend-Lease Act, podpisania Karty atlantyckiej, japońskiego ataku na Pearl Harbor, podpisania Deklaracji Narodów Zjednoczonych, konferencji wielkiej trójki w Teheranie, konferencji wielkiej trójki w Jałcie, konferencji wielkiej trójki w Poczdamie,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: doktryna izolacjonizmu (doktryna Monroego), czarny czwartek, New Deal (Nowy Ład), interwencjonizm, Lend-Lease Act, wielka trójka, wielka koalicja, nieograniczona wojna podwodna, linia Curzona,

• identyfikuje postacie: Jamesa Monroego, Thomasa Woodrowa Wilsona, Arthura Zimmermanna, Franklina Delano Roosevelta, Winstona Churchilla, Józefa Stalina, Harry’ego S. Trumana, Clementa Attlee,

• lokalizuje na mapie: Stany Zjednoczone, Alaskę, Kubę, Portoryko, Filipiny, Hawaje, Pearl Harbor, Teheran, Jałtę, Poczdam,

• ocenia, w jakim stopniu zerwanie z polityką izolacjonizmu przez USA wpłynęło na wyniki I i II wojny światowej,

• charakteryzuje powiązania ekonomiczne USA i państw europejskich w okresie międzywojennym,

• przedstawia rolę prezydentów USA w kształtowaniu europejskiego ładu po I i II wojnie światowej,

• wyjaśnia genezę i główne założenia polityki izolacjonizmu USA,

• przedstawia etapy kształtowania się wielkiej koalicji w czasie II wojny światowej,

• przedstawia plan polityczny zawarty w tzw. 14 punktach Wilsona i ocenia realizację tego programu,

• wyjaśnia przyczyny przystąpienia USA do I i II wojny światowej,

• przedstawia decyzje, które zapadły podczas trzech konferencji wielkiej trójki

 

21.12.2020 - 22.12.2020

Temat: Europa a USA w okresie zimnej wojny.

Uczeń:

- pamięta daty: ogłoszenia doktryny Trumana, ogłoszenia planu Marshalla, rozpoczęcia i zakończenia blokady zachodnich sektorów Berlina, powstania RFN, powstania NRD, utworzenia NATO, utworzenia Układu Warszawskiego, wojny koreańskiej, wojny wietnamskiej, wybudowania muru berlińskiego, przejęcia władzy na Kubie przez Fidela Castro, kryzysu kubańskiego, Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, początku interwencji radzieckiej w Afganistanie, ogłoszenia przez Reagana programu tzw. wojen gwiezdnych, rozpadu ZSRR, powstania EWWiS, powstania EWG, powstania Euratomu, powstania UE,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: supermocarstwo, światowy system dwubiegunowy, zimna wojna, doktryna Trumana, plan Marshalla, blokada zachodnich sektorów Berlina, mur berliński, kryzys kubański, program tzw. wojen gwiezdnych, światowy system jednobiegunowy (unipolarny),

• identyfikuje postacie: Harry’ego S. Trumana, George’a Marshalla, Józefa Stalina, Johna F. Kennedy’ego, Nikitę Chruszczowa, Fidela Castro, Sithu U Thanta, Jana XXIII, Ronalda Reagana, Michaiła Gorbaczowa,

• lokalizuje na mapie: Berlin, RFN, NRD, Koreę, Wietnam, Kubę, Turcję, Helsinki, Afganistan,

• przedstawia kolejne etapy zimnej wojny,

• charakteryzuje przyczyny narastania wrogości pomiędzy USA i ZSRR po II wojnie światowej,

• przedstawia etapy polityczno-ekonomicznej integracji państw europejskich (od EWWiS do UE),

• ocenia znaczenie zimnej wojny w kontekście światowego układu sił,

• przedstawia przyczyny i kolejne etapy procesu rozbrojenia na świecie,

• wyjaśnia przyczyny i skutki rozpadu światowego systemu dwubiegunowego,

• wymienia i omawia najważniejsze kryzysy w stosunkach ZSRR–USA w okresie zimnej wojny

 

18.01.2021 - 22.01.2021

Temat: Świat małych odległości. Proces globalizacji.

Uczeń:

• pamięta datę forum gospodarczego w Seattle,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: globalizacja, glokalizacja, antyglobalizm, McŚwiat, świat Dżihadu, uniformizacja, alterglobalizm,

• lokalizuje na mapie: Seattle, Davos,

• wymienia sfery działalności człowieka, w których następuje globalizacja,

• opisuje cechy współczesnej globalizacji,

• opisuje zagrożenia związane z globalizacją,

• wymienia przykłady krajów biednego Południa oraz bogatej Północy

• opisuje szanse i zagrożenia dotyczące krajów biednego Południa i bogatej Północy we współczesnym świecie,

• wyjaśnia źródła podziału na McŚwiat i świat Dżihadu,

• ocenia poglądy i działania antyglobalistów i alterglobalistów

 

Temat: Kultura w dobie globalizacji i amerykanizacji.

Uczeń:

wyjaśnia i stosuje pojęcia: kultura masowa, mass media, kultura wysoka, amerykanizacja, globalizacja, demokratyzacja kultury, jazz,

• identyfikuje postacie: braci Lumière, Rudolfa Valentino, Marlenę Dietrich, Polę Negri, Louisa Armstronga, Michaela Jacksona, Madonnę, Eminema, Elvisa Presleya, Bruce’a Lee,

• lokalizuje na mapie: Los Angeles, Nowy Orlean, Nowy Jork,

• wyjaśnia, dlaczego zamerykanizowana kultura masowa została nazwana przez Richarda Hoggarta „połyskliwym barbarzyństwem”,

• wyjaśnia, dlaczego współczesny świat określany jest mianem globalnej wioski,

• charakteryzuje proces amerykanizacji współczesnej kultury i wskazuje jego pozytywne i negatywne konsekwencje,

• wyjaśnia różnice między kulturą masową i wysoką,

• przedstawia rozwój muzyki rozrywkowej w XX w. i wskazuje przejawy amerykanizacji w tym procesie,

• charakteryzuje wpływ procesu globalizacji na uniformizację kultury

 

Temat: Bez granic. Globalny handel.

Uczeń:

• pamięta daty: powstanie WTO, powstania Unii Europejskiej, powstania NAFTA, powstania EWWiS, powstania EWG i Euratomu,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: liberalizm, protekcjonizm, leseferyzm, „niewidzialna ręka rynku”,

• wymienia najważniejsze światowe organizacje gospodarcze,

• opisuje rolę międzynarodowych organizacji gospodarczych we współczesnym świecie,

• przedstawia własną opinię na temat liberalizacji handlu we współczesnym świecie

 

Temat: Lekcja powtórzeniowa  - Sprawdź, co już umiesz. Od europejskiej dominacji do świata wielobiegunowego.

Uczeń:

• opisuje politykę Europy wobec Chin, Indii i Japonii w XIX w.; ocenia znaczenie odkrycia kultur Chin, Indii i Japonii dla cywilizacji europejskiej
• przedstawia spory o ocenę roli kolonializmu europejskiego dla Europy i terytoriów kolonizowanych
• charakteryzuje kontakty i stosunki Stanów Zjednoczonych i Europy w XX w., z uwzględnieniem polityki, gospodarki i kultury
• charakteryzuje stanowiska w sporze o liberalizację światowego handlu i jej konsekwencje

 

25.01.2021 - 29.01.2021

Temat: Sprawdzian.

Uczeń:

• opisuje politykę Europy wobec Chin, Indii i Japonii w XIX w.; ocenia znaczenie odkrycia kultur Chin, Indii i Japonii dla cywilizacji europejskiej
• przedstawia spory o ocenę roli kolonializmu europejskiego dla Europy i terytoriów kolonizowanych
• charakteryzuje kontakty i stosunki Stanów Zjednoczonych i Europy w XX w., z uwzględnieniem polityki, gospodarki i kultury
• charakteryzuje stanowiska w sporze o liberalizację światowego handlu i jej konsekwencje

 

Temat: Civis Romanus - obywatel rzymski.

Uczeń:

• pamięta daty: wydania edyktu Karakalli, panowania Justyniana, powstania republiki rzymskiej, utworzenie urzędu trybuna ludowego,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: Latynowie, patrycjusze, plebejusze, nobilowie, trybun ludowy, ekwici, konsul, pretor, kwestor, senat, senator, cenzor, dyktator, imperium maius (minus), civis,

• identyfikuje postacie: Karakallę, Justyniana, Kaligulę,

• lokalizuje na mapie: miasto Rzym, republikę rzymską,

• wymienia najważniejsze urzędy w republice rzymskiej,

• wyjaśnia, kto w republice rzymskiej był uznawany za obywatela,

• przedstawia prawa i obowiązki obywatela rzymskiego,

• przedstawia funkcjonowanie systemu politycznego republiki rzymskiej,

• porównuje republikę rzymską z demokracją ateńską oraz rolę obywateli w obu ustrojach politycznych

 

Temat: Każdy obywatel ma obowiązek umrzeć za ojczyznę.

Uczeń:

• pamięta daty: uchwalenia Deklaracji niepodległości kolonii brytyjskich w Ameryce, uchwalenia francuskiej Deklaracji praw człowieka i obywatela,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: społeczeństwo obywatelskie, civis, obywatel, sarmatyzm,

• identyfikuje postacie: Dantego Alighieri, Niccolò Machiavellego, Jeana Bodina, Szymona Starowolskiego, Polibiusza, Jana Kochanowskiego, Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Stanisława Orzechowskiego, Monteskiusza, Jeana-Jacques’a Rousseau, Immanuela Kanta, Johna Locke’a,

• lokalizuje na mapie: Zjednoczone Prowincje Niderlandów, Wenecję,

• wyjaśnia, kogo uważano za obywatela I Rzeczypospolitej,

• charakteryzuje prawa i obowiązki obywatela w średniowieczu i czasach nowożytnych,

• porównuje, jak zmieniało się pojmowanie obywatelstwa od czasów starożytnych do współczesności

 

Temat: Król i jego monarchia.

Uczeń:

• pamięta daty: upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, upadku Bizancjum, przyjęcia chrztu przez Chlodwiga, przejęcia władzy przez Pepina Krótkiego, koronacji Pepina Krótkiego przez papieża,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: państwa barbarzyńskie, król, hołd lenny, inwestytura, immunitet, senior, wasal, beneficjum (feudum, lenno), monarchia feudalna, monarchia stanowa, stan społeczny,

• identyfikuje postacie: Chlodwiga, Pepina Krótkiego, Karola Młota, Karola Wielkiego, Stefana III (papieża),

• lokalizuje na mapie: państwo Franków, państwo Longobardów, Akwizgran, Państwo Kościelne,

• wyjaśnia etymologię słowa „król”,

• przedstawia prawa i obowiązki króla w systemie średniowiecznej monarchii,

• przedstawia zasady funkcjonowania monarchii feudalnej i porównuje je z zasadami funkcjonowania monarchii stanowej,

• ocenia wpływ czynników religijnych na funkcjonowanie średniowiecznych monarchii

 

1.02.2021 - 5.02.2021

Temat:Cesarz czy papież - uniwersalistyczne wizje Europy.

Uczeń:

- pamięta daty: zezwolenia na swobodę kultu chrześcijańskiego przez cesarza Konstantyna, koronacji cesarskiej Karola Wielkiego, traktatu w Verdun, schizmy wschodniej, pontyfikatu Grzegorza I Wielkiego, panowania Ottona I, koronacji cesarskiej Ottona I, dekretu papieża Mikołaja II, spisania Dictatus Papae, spotkania w Canossie, detronizacji Grzegorza VII, konkordatu w Wormacji, niewoli awiniońskiej papieży, soboru w Konstancji, koronacji Bolesława Śmiałego,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: cezaropapizm, papocezaryzm, schizma wschodnia, uniwersalizm, Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, inwestytura, konkordat, niewola awiniońska papieży,

• identyfikuje postacie: Konstantyna, Teodozjusza, Leona I, Attyli, Grzegorza I Wielkiego, Ottona I, Ottona II, Jana XII, Mikołaja II, Grzegorza VII, Henryka IV, Kaliksta II, Henryka V, Bolesława Śmiałego,

• lokalizuje na mapie: starożytne Imperium Rzymskie, Bizancjum, Rawennę, Jerozolimę, Półwysep Apeniński, Ebro, Verdun, Canossę, Wormację, Awinion, Konstancję,

• wyjaśnia, na czym polegała idea uniwersalizmu w średniowiecznej Europie,

• opisuje przebieg sporów papiestwa z władzami świeckimi w średniowiecznej Europie,

• charakteryzuje proces umacniania się papiestwa w średniowiecznej Europie,

• ocenia, czy rywalizacja cesarstwa z papiestwem mogła doprowadzić do ukształtowania się jednego, trwałego ośrodka władzy uniwersalnej w średniowiecznej Europie

 

Temat: Władza w średniowiecznym mieście.

Uczeń:

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: mieszczaństwo, wolność osobista, patrycjat, pospólstwo, plebs, margines społeczny, komuna miejska, rada miejska, rajca, burmistrz, sąd ławniczy (ława miejska), gmina miejska, wójt, gildia, cech, prawo magdeburskie, prawo średzkie, prawo chełmińskie,

• lokalizuje na mapie: Niderlandy, Wenecję, Genuę, Pizę,

• opisuje strukturę społeczną średniowiecznego miasta i prawa przysługujące mieszczanom,

• opisuje proces lokacji miast na prawie magdeburskim,

• wyjaśnia rolę cechów rzemieślniczych w rozwoju samorządów miejskich,

• przedstawia proces kształtowania się samorządów miejskich w średniowieczu,

• charakteryzuje kompetencje poszczególnych organów władz miejskich w średniowiecznej Polsce,

• ocenia, który model zarządzania był korzystniejszy dla rozwoju średniowiecznego miasta – pełne podporządkowanie właścicielowi czy działanie silnego samorządu

 

Temat: Defeudalizacja czy refeudalizacja.

Uczeń:

• pamięta daty: nadania przywileju warckiego, uchwalenia Konstytucji 3 maja, wydania Kodeksu cywilnego przez Napoleona, utworzenia Księstwa Warszawskiego, wydania dekretu grudniowego, wydania pruskiego dekret uwłaszczeniowego, utworzenia Wielkiego Księstwa Poznańskiego, rabacji galicyjskiej, uwłaszczenia chłopów w Rosji, wydania dekretu uwłaszczeniowego przez Tymczasowy Rząd Narodowy, uwłaszczenia chłopów w Galicji,

• identyfikuje postacie: Adama Smitha, Johna Stuarta Milla,

- wyjaśnia i stosuje pojęcia: uwłaszczenie, folwark, gospodarka folwarczno-pańszczyźniana, manufaktura, dualizm gospodarczy, nożyce cen, nakładca, serwituty, rewolucja cen, landlord, rabacja galicyjska, deprecjacja, defeudalizacja, refeudalizacja, liberalizm ekonomiczny,

• lokalizuje na mapie: Galicję, Wielkie Księstwo Poznańskie, Księstwo Warszawskziemiach polskich we wszystkich zaborach,

• przedstawia, na czyie, Królestwo Polskie (Kongresowe), Łabę,

• opisuje okoliczności uwłaszczenia chłopów na m polegał proces defeudalizacji w Europie Zachodniej,

• opisuje czynniki, które przyczyniły się do refeudalizacji ziem polskich,

• charakteryzuje proces likwidacji reliktów feudalnych na ziemiach polskich,

• ocenia zjawisko refeudalizacji gospodarki polskiej w XVI w.

 

Temat: Parlament w Polsce i Europie.

Uczeń:

• pamięta daty: nadania Wielkiej Karty Swobód, narodzin angielskiego Parlamentu, narodzin dwuizbowego sejmu walnego w Polsce, uchwalenia konstytucja nihil novi, zawarcia unii lubelskiej, powstania francuskich Stanów Generalnych, nadania przywileju cerekwicko-nieszawskiego, zwołania Stanów Generalnych przez Ludwika XVI, uchwalenia Aktu proklamacji, rewolucji angielskiej, uchwalenia Petycji o prawo, rozwiązania parlamentu przez Olivera Cromwella, śmierci Olivera Cromwella, uchwalenia Deklaracji praw (Bill of Rights), uchwalenia angielskiej ustawy sukcesyjnej, 

• identyfikuje postacie: Jana bez Ziemi, Filipa IV Pięknego, Kazimierza Jagiellończyka, Jana Olbrachta, Ludwika XVI, Henryka VIII, Karola I, Olivera Cromwella, Wilhelma III Orańskiego,

- wyjaśnia i stosuje pojęcia: Wielka Karta Swobód, Parlament, Izba Gmin, Izba Lordów, Stany Generalne, sejm walny, stany sejmujące, wojewoda, kasztelan, artykuły henrykowskie, unia lubelska, sejm ordynaryjny, sejm ekstraordynaryjny, liberum veto,

• lokalizuje na mapie: Francję, Anglię, Kastylię, Aragonię, Piotrków Trybunalski, Radom, Lublin,

• opisuje proces kształtowania się polskiego parlamentu,

• charakteryzuje skład sejmu Rzeczypospolitej,

• charakteryzuje czynniki, które doprowadziły do powstania parlamentów w krajach Europy Zachodniej,

• ocenia funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle rozwiązań europejskich,

• wymienia kompetencje sejmu walnego i ocenia, czy był on najważniejszym organem państwowym

 

8.02.2021 - 12.02.2021

Temat: Parlament w Polsce i Europie.cz.2.

Uczeń:

• pamięta daty: nadania Wielkiej Karty Swobód, narodzin angielskiego Parlamentu, narodzin dwuizbowego sejmu walnego w Polsce, uchwalenia konstytucja nihil novi, zawarcia unii lubelskiej, powstania francuskich Stanów Generalnych, nadania przywileju cerekwicko-nieszawskiego, zwołania Stanów Generalnych przez Ludwika XVI, uchwalenia Aktu proklamacji, rewolucji angielskiej, uchwalenia Petycji o prawo, rozwiązania parlamentu przez Olivera Cromwella, śmierci Olivera Cromwella, uchwalenia Deklaracji praw (Bill of Rights), uchwalenia angielskiej ustawy sukcesyjnej, 

• identyfikuje postacie: Jana bez Ziemi, Filipa IV Pięknego, Kazimierza Jagiellończyka, Jana Olbrachta, Ludwika XVI, Henryka VIII, Karola I, Olivera Cromwella, Wilhelma III Orańskiego,

- wyjaśnia i stosuje pojęcia: Wielka Karta Swobód, Parlament, Izba Gmin, Izba Lordów, Stany Generalne, sejm walny, stany sejmujące, wojewoda, kasztelan, artykuły henrykowskie, unia lubelska, sejm ordynaryjny, sejm ekstraordynaryjny, liberum veto,

• lokalizuje na mapie: Francję, Anglię, Kastylię, Aragonię, Piotrków Trybunalski, Radom, Lublin,

• opisuje proces kształtowania się polskiego parlamentu,

• charakteryzuje skład sejmu Rzeczypospolitej,

• charakteryzuje czynniki, które doprowadziły do powstania parlamentów w krajach Europy Zachodniej,

• ocenia funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle rozwiązań europejskich,

• wymienia kompetencje sejmu walnego i ocenia, czy był on najważniejszym organem państwowym

 

Temat: Oligarcha w systemie politycznym.

Uczeń:

- pamięta daty: rokoszu sandomierskiego, bitwy pod Guzowem, bitwy pod Mątwami, abdykacji Jana Kazimierza, zerwania sejmu przez Władysława Sicińskiego, sejmu koronacyjnego Michała Korybuta Wiśniowieckiego,

• identyfikuje postacie: Jana Zamoyskiego, Zygmunta III Wazę, Władysława IV, Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Mikołaja Zebrzydowskiego, Janusza Radziwiłła, Krzysztofa Opalińskiego, Jerzego Lubomirskiego, Hieronima Radziejowskiego, Władysława Sicińskiego, Adama Olizara, Stanisława Konarskiego,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: ruch egzekucyjny, latyfundium magnackie, królewszczyzna, rokosz, elekcja vivente rege, ordynacja magnacka, ordynat, klient, monarchia mieszana, rękodajny, oligarchizacja, Familia,

- lokalizuje na mapie: Sandomierz, Królestwo Pruskie, Rosję, Austrię,

• przedstawia proces tworzenia się tzw. nowej magnaterii w Rzeczypospolitej,

• przedstawia rolę magnaterii w systemie sprawowania rządów w Rzeczypospolitej,

• wyjaśnia, na czym polegała oligarchizacja życia publicznego w Rzeczypospolitej,

• ocenia, w jakim stopniu wzrost politycznego znaczenia magnaterii w Rzeczypospolitej wpłynął na sprawność funkcjonowania państwa

 

Temat:Lekcja powtórzeniowa - obywatel w życiu publicznym.

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie obywatel i obywatelstwo w polis ateńskiej i w republikańskim Rzymie
• wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem Rzeczypospolitej przedrozbiorowej
• charakteryzuje zakres władzy cesarza, papieża i króla oraz ich wzajemne relacje w średniowieczu; opisuje zakres władzy samorządu miejskiego w średniowiecznym mieście
• analizuje relikty świata feudalnego w późniejszych epokach
• analizuje funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym
• analizuje i ocenia zjawisko oligarchizacji życia politycznego i rozwoju klienteli jako nieformalnego systemu władzy w I Rzeczypospolitej

 

Temat: Przeciwko królowi – rewolucje angielskie.

Uczeń:

• pamięta daty: objęcia angielskiego tronu przez dynastię Stuartów, objęcia tronu przez Karola I, zwołania parlamentu przez Karola I, wybuchu wojny domowej w Anglii, zwycięstwa wojsk parlamentu nad królewskimi, ścięcia Karola I, wprowadzenia republiki w Anglii, wprowadzenia systemu protektoratu w Anglii, przejęcia władzy przez Ryszarda Cromwella, powołania na tron Karola II, uchwalenia Habeas Corpus Act, chwalebnej rewolucji, uchwalenia Deklaracji praw (Bill of Rights), wydania dzieła Monteskiusza O duchu praw, bostońskiego picia herbaty, uchwalenia Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych, uznania przez Wielką Brytanię niepodległości Stanów Zjednoczonych,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: rewolucja, purytanie, Krótki Parlament, Długi Parlament, Lord Protektor, Habeas Corpus Act, torysi, wigowie, Deklaracja praw, chwalebna rewolucja, umowa społeczna, bostońskie picie herbaty,

• identyfikuje postacie: Elżbietę I, Jakuba I, Karola I, Olivera Cromwella, Ryszarda Cromwella, Karola II, Jakuba II, Marię (córkę Jakuba II), Wilhelma Orańskiego, Monteskiusza, Jeana-Jacques’a Rousseau, Thomasa Hobbesa, Johna Locke’a, Jerzego III, Thomasa Jeffersona,

• lokalizuje na mapie: Anglię, Wielką Brytanię, Szkocję, kolonie brytyjskie w Ameryce Północnej, Boston,

• rozróżnia różne typy rewolucji,

• charakteryzuje tło społeczno-polityczne i religijne rewolucji angielskiej,

• przedstawia przyczyny rewolucji angielskiej,

• krótko omawia przebieg rewolucji angielskiej,

• charakteryzuje ustrój monarchii parlamentarnej w Anglii, z uwzględnieniem postanowień Habeas Corpus Act i Deklaracji praw,

• przedstawia przyczyny, przebieg i skutki chwalebnej rewolucji,

• przedstawia ideowe uwarunkowania rewolucji amerykańskiej, ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji Monteskiusza i Jeana-Jacques’a Rousseau,

• przedstawia przyczyny rewolucji amerykańskiej,

• omawia główne założenia Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych,

• przedstawia skutki rewolucji amerykańskiej

 

15.02.2021 - 19.02.2021

Temat: Sprawdzian - obywatel w życiu publicznym.

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie obywatel i obywatelstwo w polis ateńskiej i w republikańskim Rzymie
• wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem Rzeczypospolitej przedrozbiorowej
• charakteryzuje zakres władzy cesarza, papieża i króla oraz ich wzajemne relacje w średniowieczu; opisuje zakres władzy samorządu miejskiego w średniowiecznym mieście
• analizuje relikty świata feudalnego w późniejszych epokach
• analizuje funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym
• analizuje i ocenia zjawisko oligarchizacji życia politycznego i rozwoju klienteli jako nieformalnego systemu władzy w I Rzeczypospolitej

 

Temat: Wielka rewolucja francuska.

Uczeń:

• pamięta daty: zdobycia Bastylii, kolejnych czterech faz rewolucji francuskiej, okresu dyktatury Napoleona Bonapartego, ogłoszenia się przez Stany Generalne Zgromadzeniem Narodowym, uchwalenia Deklaracji praw człowieka i obywatela, uchwalenia pierwszej konstytucji francuskiej, wybuchu wojny Francji z Austrią i Prusami, aresztowania króla Ludwika XVI, wyborów do Konwentu Narodowego, wprowadzenia republiki we Francji, stracenia Ludwika XVI, wielkiego terroru, uchwalenia drugiej konstytucji we Francji, obalenia jakobinów, uchwalenia trzeciej konstytucji we Francji, utworzenia Dyrektoriatu,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: suwerenność ludu, trójpodział władz, umowa społeczna, prawa człowieka, Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe, Konstytuanta, Deklaracja praw człowieka i obywatela, Legislatywa (Zgromadzenie Prawodawcze), cenzus majątkowy, Konwent Narodowy, jakobini, żyrondyści, „bagno”, Komitet Ocalenia Publicznego, wielki terror, Dyrektoriat, Kodeks Napoleona,

• identyfikuje postacie: Monteskiusza, Jeana- -Jacques’a Rousseau, Woltera, Ludwika XVI, Alexisa de Tocqueville’a, Maksymiliana Robespierre’a, Napoleona Bonapartego,

• lokalizuje na mapie: Francję, Paryż, Wielką Brytanię, Austrię, Prusy, • przedstawia przyczyny wzrostu świadomości politycznej społeczeństwa francuskiego w XVIII w.,

• omawia poglądy społeczno-polityczne Monteskiusza, Jeana-Jacques’a Rousseau i Woltera,

• dostrzega i przedstawia wpływ myśli oświeceniowej na wzrost nastrojów rewolucyjnych we Francji,

• przedstawia przyczyny społeczne, gospodarcze i polityczne rewolucji we Francji,

• omawia podział stanowy społeczeństwa francuskiego przed wybuchem rewolucji,

• przedstawia koncepcję Alexisa de Tocqueville’a dotyczącą przyczyn wybuchu rewolucji,

• przedstawia kolejne etapy rewolucji francuskiej,

• omawia przebieg Wielkiej Rewolucji Francuskiej,

• przedstawia prawa człowieka zapisane w Deklaracji praw człowieka i obywatela,

• omawia prawo wyborcze wprowadzone na mocy pierwszej konstytucji francuskiej,

• charakteryzuje i ocenia okres rządów jakobinów

 

Temat: Konstytucyjne wizje parlamentu w XVIII w.

Uczeń:

• pamięta daty: utworzenia konwencji konstytucyjnej w Stanach Zjednoczonych, wejścia w życie Konstytucji Stanów Zjednoczonych, reform sejmu konwokacyjnego, uchwalenia praw kardynalnych, zwołania Sejmu Wielkiego, uchwalenia Konstytucji 3 maja, uchwalenia pierwszej konstytucji francuskiej,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: federacja, władze stanowe, władze federalne, Kongres, Senat, Izba Reprezentantów, Sąd Najwyższy, prawo weta zawieszającego, inicjatywa ustawodawcza, impeachment, Familia, sejm konwokacyjny, sejm delegacyjny, liberum veto, prawa kardynalne, szlachta posesjonaci, plenipotenci miejscy, Straż Praw, monarchia konstytucyjna, Legislatywa (Zgromadzenie Prawodawcze), cenzus majątkowy, cenzus wieku, elektor,

• identyfikuje postacie: Jerzego Waszyngtona, Aleksandra Hamiltona, Jamesa Madisona, Thomasa Jefferson, Augusta III, Stanisława Augusta Poniatowskiego,

• lokalizuje na mapie: Francję, Stany Zjednoczone Ameryki, polsko-litewską Rzeczpospolitą,

• przedstawia XVIII-wieczne modele konstytucyjne w Stanach Zjednoczonych, Rzeczypospolitej i Francji,

• omawia prawo wyborcze obowiązujące: w USA (po wejściu w życie konstytucji), w Rzeczypospolitej (po uchwaleniu Konstytucji 3 maja), we Francji (po uchwaleniu pierwszej konstytucji),

• przedstawia instytucje państwowe działające: w USA (po wejściu w życie konstytucji), w Rzeczypospolitej (po uchwaleniu Konstytucji 3 maja), we Francji (po uchwaleniu pierwszej konstytucji),

• omawia kompetencje instytucji państwowych w trzech XVIII-wiecznych systemach konstytucyjnych (amerykańskim, polskim i francuskim),

• przedstawia reformy sejmu konwokacyjnego,

• wymienia prawa kardynalne,

• dostrzega i przedstawia wpływ lokalnych uwarunkowań społecznych i historycznych na kształtowanie się systemów konstytucyjnych w USA, Rzeczypospolitej i Francji,

• porównuje i przedstawia podobieństwa i różnice trzech XVIII-wiecznych systemów konstytucyjnych,

• ocenia skuteczność funkcjonowania różnych XVIII-wiecznych systemów konstytucyjnych

 

Temat: Dziewiętnastowieczne rewolucje społeczno--polityczne.

Uczeń:

• pamięta daty: powstań w Neapolu i Piemoncie, Parmie, Modenie i Państwie Kościelnym, uzyskania autonomii przez Serbię, wybuchu antytureckiego powstania w Grecji, proklamowania niepodległości przez Greków, zawarcia pokoju w Adrianopolu, powstania dekabrystów, rewolucji lipcowej we Francji, proklamowania niepodległości przez Belgię, wybuchu powstania listopadowego, upadku powstania listopadowego, kryzysu w rolnictwie wywołanego zarazą ziemniaczaną, Wiosny Ludów w Europie, rewolucji lutowej we Francji, objęcia urzędu prezydenta przez Ludwika Bonapartego, rewolucji marcowej w Wiedniu, proklamowania niepodległości przez Węgrów, stłumienia powstania na Węgrzech, ofiarowania cesarskiej korony Fryderykowi Wilhelmowi IV przez parlament frankfurcki, przywrócenia cesarstwa we Francji przez Napoleona III, objęcia władzy w Austrii przez Franciszka Józefa I, proklamowania Karty praw ludu,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: Święte Przymierze, ancien régime, konserwatyzm, liberalizm, karbonaryzm, dekabryści, rewolucja przemysłowa, industrializacja, urbanizacja, kapitaliści, czartyści, socjalizm,

• identyfikuje postacie: Aleksandra I, Mikołaja I, Karola X, Ludwika Filipa I, Ludwika Bonapartego (Napoleona III), Klemensa Metternich, Ferdynanda (cesarza Austrii), Franciszka Józefa I, Lajosa Kossutha, Fryderyka Wilhelma IV,

• lokalizuje na mapie: Rosję, Austrię, Prusy, Półwysep Apeniński, Neapol, Piemont, Parmę, Modenę, Państwo Kościelne, imperium osmańskie, Grecję, Serbię, Adrianopol, Mołdawię, Wołoszczyznę, Królestwo Niderlandów, Belgię, Królestwo Polskie, Wiedeń, Węgry, Berlin, Wielką Brytanię,

• przedstawia i porównuje XIX-wieczne ideologie konserwatyzmu i liberalizmu,

• przedstawia przyczyny niezadowolenia społeczeństw europejskich z porządku ustanowionego na kongresie wiedeńskim,

• omawia przebieg wystąpień rewolucyjnych w latach 1820–1829 we Włoszech, Grecji i Rosji,

• przedstawia przyczyny, przebieg i skutki rewolucji lipcowej we Francji,

• omawia przyczyny powstania Belgów oraz reakcje państw europejskich na ich wystąpienie,

• przedstawia przyczyny wystąpień okresu Wiosny Ludów w Europie,

• omawia przebieg rewolucji lutowej we Francji i skutki tego przewrotu,

• przedstawia przebieg Wiosny Ludów w państwach europejskich,

• omawia znaczenie Wiosny Ludów i jej trwałe konsekwencje,

• charakteryzuje zjawisko rewolucji przemysłowej,

• przedstawia wpływ rewolucji przemysłowej na zmiany w życiu społecznym i politycznym

 

22.02.2021 - 26.02.2021

Temat: Anarchizm.

Uczeń:

• pamięta daty: proklamowania Rady Komuny Paryskiej, szturmu wojsk rządowych na Paryż podczas Komuny Paryskiej, rewolty studenckiej w Europie,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: anarchizm, konserwatyzm, liberalizm, chrześcijańska demokracja, socjalizm, socjaldemokracja, społeczeństwo egalitarne, akcja bezpośrednia, anarchizm kolektywistyczny, anarchizm indywidualistyczny, altruizm, anarchizm komunistyczny, Narodna Wola, anarchosyndykalizm, syndykat, rady robotnicze, propaganda czynem, anarchizm dynamitowy, komunardzi, Frakcja Czerwonej Armii, Czerwone Brygady, antyglobalizm,

• identyfikuje postacie: Pierre’a Josepha Proudhona, Michaiła Bakunina, Piotra Kropotkina, Edwarda Józefa Abramowskiego, Georges’a Sorela, Sadiego Carnota, Humberta I, Antonia Canovasa del Castillo, Ignacego Hryniewieckiego, Aleksandra II, Elżbietę (cesarzową Austrii), Luigiego Luccheniego,

• lokalizuje na mapie: Rosję, Paryż, Francję, Włochy, Hiszpanię, Niemcy, Amerykę Łacińską,

• przedstawia i charakteryzuje nurty polityczne: konserwatyzm, liberalizm, chrześcijańską demokrację, socjalizm, anarchizm,

• przedstawia poglądy społeczno-polityczne Pierre’a Josepha Proudhona,

• omawia koncepcje polityczne Michaiła Bakunina,

• przedstawia poglądy polityczne Piotra Kropotkina,

• rozróżnia anarchizm kolektywistyczny i indywidualistyczny,

• charakteryzuje koncepcje anarchosyndykalistyczne Georges’a Sorela,

• odwołując się do historycznych przykładów aktów terroru, przedstawia wpływ XIX-wiecznego anarchizmu na kształtowanie się nowoczesnego terroryzmu,

• przedstawia przyczyny, przebieg i skutki Komuny Paryskiej,

• przedstawia przykłady lewackich organizacji terrorystycznych drugiej połowy XX w.

 

Temat: Rewolucje XX wieku.

Uczeń:

• pamięta daty: krwawej niedzieli w Petersburgu, rewolucji lutowej w Rosji, rewolucji październikowej, zwycięstwa wojsk polskich nad bolszewikami (1920 r.), powstania ZSRR, wybuchu rewolucji islamskiej w Iranie, ucieczki szacha z Iranu, zdobycia Kabulu przez talibów, rewolty studenckiej w Europie Zachodniej, „nocy barykad” w Paryżu, marszu na Waszyngton, przyznania Pokojowej Nagroda Nobla Martinowi Lutherowi Kingowi, zabójstwa Martina Luthera Kinga,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: komunizm, krwawa niedziela, eserowcy, mienszewicy, bolszewicy, Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, ochrana, Rada Komisarzy Ludowych, Czeka, zimna wojna, wyścig zbrojeń, szariat, szach, biała rewolucja, ajatollah, hidżab, talibowie, społeczeństwo konsumpcyjne, ruch hipisowski, pacyfizm, rewolucja seksualna,

• identyfikuje postacie: Karola Marksa, Fryderyka Engelsa, Włodzimierza Lenina, Mikołaja II, księcia Lwowa, Lwa Trockiego, Feliksa Dzierżyńskiego, Józefa Stalina, Mohammada Rezę Pahlawiego, Ruhollaha Chomeiniego, Osamę bin Ladena, Martina Luthera Kinga, Johna F. Kennedy’ego,

• lokalizuje na mapie: Rosję, Petersburg, Japonię, Polskę, Czechosłowację, Rumunię, Bułgarię, Węgry, NRD, Jugosławię, Albanię, Chiny, Koreę Północną, Wietnam, Kubę, Stany Zjednoczone, Iran, Afganistan, Kabul, Paryż, RFN, Włochy, Waszyngton,

• przedstawia poglądy społeczno-polityczne ideologów komunizmu (Karola Marksa, Fryderyka Engelsa, Włodzimierza Lenina),

• przedstawia przyczyny i krótko opisuje przebieg rewolucji 1905 r. w Rosji,

• przedstawia przyczyny, przebieg i skutki rewolucji lutowej w Rosji,

• omawia przyczyny, przebieg i skutki przewrotu bolszewickiego w Rosji,

• przedstawia działania bolszewików zmierzające do przejęcia całkowitej władzy w Rosji i rozszerzenia rewolucji na inne kraje,

• omawia proces ekspansji komunizmu po II wojnie światowej oraz próby przeciwstawienia się tym dążeniom podejmowane przez USA i ich sojuszników,

• charakteryzuje rewolucję religijną na przykładzie wydarzeń w Iranie (rewolucja islamska),

• omawia próbę wprowadzenia państwa wyznaniowego w Afganistanie,

• przedstawia źródła rewolucji kulturowej ruchu hipisowskiego oraz opisuje wydarzenia związane z działalnością tego ruchu,

• omawia działalność Martina Luthera Kinga zmierzającą do równouprawnienia kolorowej ludności w USA,

• charakteryzuje rewolucję seksualną lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w.

 

Temat: Opozycja polityczna w PRL.

Uczeń:

• pamięta daty: rozwiązania Armii Krajowej, konferencji wielkiej trójki w Jałcie, utworzenia Polskiego Stronnictwa Ludowego przez Stanisława Mikołajczyka, referendum ludowego, sfałszowanych pierwszych powojennych wyborów do sejmu, utworzenia PZPR, utworzenia Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, śmierci Józefa Stalina, protestów robotniczych w Poznaniu (poznański Czerwiec ’56), objęcia stanowiska I sekretarza KC PZPR przez Władysława Gomułkę, Listu 34, wystąpień studenckich (Marzec ’68), początku kampanii antysyjonistycznej, wystąpień robotniczych na Wybrzeżu (Grudzień ’70), objęcia stanowiska I sekretarza KC PZPR przez Edwarda Gierka, wystąpień robotniczych w Radomiu, Ursusie i Płocku (Czerwiec ’76), powstania Komitetu Obrony Robotników, wybuchu ogólnopolskich strajków robotniczych (Sierpień ’80), podpisania porozumień sierpniowych, utworzenia NSZZ „Solidarność”, wprowadzenia stanu wojennego, zawieszenia stanu wojennego, zniesienie stanu wojennego, obchodów tysiąclecia chrztu Polski, listu biskupów polskich do biskupów niemieckich, wyboru Karola Wojtyły na papieża, pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do ojczyzny,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: NKWD, Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”, Narodowe Siły Zbrojne, żołnierze wyklęci, wielka trójka, Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, mała stabilizacja, ZOMO, „ścieżki zdrowia”, Komitet Obrony Robotników, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Ruch Młodej Polski, Konfederacja Polski Niepodległej, Uniwersytet Latający, Towarzystwo Kursów Naukowych, drugi obieg, Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, NSZZ „Solidarność”, Niezależne Zrzeszenie Studentów, Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, stan wojenny,

- identyfikuje postacie: Józefa Stalina, Zygmunta Szendzielarza (pseud. Łupaszka), Kazimierza Kamieńskiego (pseud. Huzar), Hieronima Dekutowskiego (pseud. Zapora), Józefa Kurasia (pseud. Ogień), Władysława Gomułkę, Bolesława Bieruta, Edwarda Osóbkę-Morawskiego, Stanisława Mikołajczyka, Józefa Cyrankiewicza, Antoniego Słonimskiego, Marię Dąbrowską, Pawła Jasienicę, Melchiora Wańkowicza, Kazimierza Dejmka, Adama Michnika, Henryka Szlajfera, Leszka Kołakowskiego, Edwarda Gierka, Jana Olszewskiego, Władysława Siłę-Nowickiego, Jana Józefa Lipskiego, Antoniego Macierewicza, Jerzego Andrzejewskiego, Jacka Kuronia, Jana Zieję, Andrzeja Czumę, Leszka Moczulskiego, Aleksandra Halla, Marka Jurka, Annę Walentynowicz, Lecha Wałęsę, Tadeusza Mazowieckiego, Bronisława Geremka, Wojciecha Jaruzelskiego, Jerzego Popiełuszkę, Stanisława Suchowolca, Stefana Wyszyńskiego, Pawła VI, Karola Wojtyłę (Jana Pawła II),

• lokalizuje na mapie: Jałtę, Moskwę, Poznań, Gdańsk, Gdynię, Elbląg, Szczecin, Radom, Ursus, Płock, Jastrzębie, Częstochowę,

• przedstawia walkę zbrojnego podziemia niepodległościowego z komunistami oraz represje stosowane przez aparat bezpieczeństwa, • omawia proces przejmowania władzy w Polsce przez komunistów,

• przedstawia podejmowane przez mikołajczykowskie PSL próby przeciwstawienia się politycznej dominacji komunistów,

• przedstawia przyczyny, przebieg i skutki poznańskiego Czerwca ‘56,

• przedstawia różne formy protestów robotników, studentów oraz inteligencji w okresie rządów Władysława Gomułki,

• omawia przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń czerwcowych w Radomiu, Ursusie i Płocku,

• przedstawia powstanie, członków i cele działania pierwszych organizacji opozycyjnych w PRL (KOR, ROPCiO, RMP, KPN),

• przedstawia genezę „Solidarności” – strajk w Stoczni Gdańskiej i innych zakładach pracy oraz podpisanie porozumień sierpniowych, • omawia przyczyny wprowadzenia stanu wojennego, represje stosowane przez władze i skutki tych działań,

• przedstawia rolę księży i Kościoła katolickiego w kształtowaniu oporu społeczeństwa wobec totalitarnego systemu,

• charakteryzuje rolę Jana Pawła II w procesie umacniania społecznego sprzeciwu wobec totalitarnego sytemu

 

Temat: Rewolucyjny rok 1989.

Uczeń:

• pamięta daty: przyjęcia Aktu końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, śmierci Leonida Breżniewa, przejęcia władzy w ZSRR przez Michaiła Gorbaczowa, katastrofy w Czarnobylu, obrad okrągłego stołu, wyborów do parlamentu kontraktowego, wyboru Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta, objęcia stanowiska premiera przez Tadeusza Mazowieckiego, upadku systemów komunistycznych w poszczególnych państwach Europy Środkowo-Wschodniej, podziału Czechosłowacji na dwa państwa, zjednoczenia Niemiec, ogłoszenia niepodległości przez Litwę, Łotwę i Estonię, nieudanego puczu w Moskwie, rozwiązania ZSRR i powstania Wspólnoty Niepodległych Państw, manifestacji na placu Tian’anmen, wojny w Jugosławii,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: pierestrojka, głasnost, Jesień Narodów, doktryna Breżniewa, okrągły stół, wybory kontraktowe, aksamitna rewolucja,

• identyfikuje postacie: Leonida Breżniewa, Michaiła Gorbaczowa, Wojciecha Jaruzelskiego, Czesława Kiszczaka, Tadeusza Mazowieckiego, Jánosa Kádára, Józsefa Antalla, Árpada Göncza, Filipa Dimitrowa, Vaclava Havla, Nicolae Ceauşescu, Iona Iliescu, Ericha Honeckera, Helmutha Kohla, Josipa Broza-Tito,

• lokalizuje na mapie: ZSRR, Czarnobyl, Węgry, Bułgarię, Czechosłowację, Rumunię, Pragę, Timişoarę, NRD, RFN, zjednoczone Niemcy, Berlin, Litwę, Łotwę, Estonię, Ukrainę, Białoruś, Chiny, Pekin, Jugosławię, Słowenię, Chorwację, Macedonię, Bośnię i Hercegowinę, Nową Jugosławię (Serbię i Czarnogórę),

• przedstawia przyczyny kryzysu w ZSRR w latach osiemdziesiątych XX w.,

• charakteryzuje rolę Michaiła Gorbaczowa w przemianach politycznych w ZSRR i Europie Środkowo-Wschodniej,

• przedstawia proces demokratyzacji w Polsce,

• charakteryzuje rolę przemian zachodzących w Polsce w procesie upadku systemów komunistycznych w Europie Środkowo-Wschodniej,

• omawia proces upadku systemu komunistycznego w poszczególnych krajach bloku wschodniego,

• przedstawia proces demokratyzacji w NRD oraz okoliczności zjednoczenia Niemiec,

• przedstawia etapy rozpadu ZSRR,

• przedstawia wystąpienia antyrządowe w Chinach w 1989 r.,

• omawia przyczyny i skutki wojny w Jugosławii

 

1.03.2021 - 5.03.2021

Temat: Zniewolone społeczeństwo przyszłości. Od utopii do antyutopii.

Uczeń:

• pamięta daty: wydania Utopii Tomasza Morusa, wydania Nowego wspaniałego świata Aldousa Huxleya, wydania Nowego wspaniałego świata poprawionego Aldousa Huxleya, wydania Roku 1984 George’a Orwella,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: utopia, antyutopia, stechnicyzowane życie, zdehumanizowane społeczeństwo, propaganda, futurystyczna antyutopia, indoktrynacja, myślozbrodnia, ewaporowanie, nowomowa, Wielki Brat,

• identyfikuje postacie: Tomasza Morusa, Platona, Arystotelesa, Plutarcha, Ksenofonta, św. Augustyna, Tommasa Campanellę, Ignacego Krasickiego, Michała Dymitra Krajewskiego, Adama Mickiewicza, Bolesława Prusa, Stefana Żeromskiego, Wincentego Lutosławskiego, Włodzimierza Lenina, Wisławę Szymborską, Zbigniewa Herberta, Aldousa Huxleya, George’a Orwella,

• przedstawia twórców koncepcji idealnego państwa oraz ich dzieła,

• przedstawia koncepcję idealnego państwa ukazaną w Utopii Tomasza Morusa,

• przedstawia koncepcje utopijne w dziełach polskich twórców,

• przedstawia genezę współczesnych antyutopii,

• charakteryzuje koncepcję antyutopii ukazaną w Nowym wspaniałym świecie Aldousa Huxleya,

• przedstawia koncepcję totalitarnego świata ukazaną w Roku 1984 George’a Orwella,

• odnajduje i przedstawia zawarte w dziełach Aldousa Huxleya i George’a Orwella nawiązania do istniejących w rzeczywistości systemów totalitarnych,

• dostrzega we współczesnym świecie zagrożenia wskazywane w antyutopijnych utworach Aldousa Huxleya i George’a Orwella oraz omawia te zjawiska

 

8.03.2021 - 12.03.2021

Temat: Lekcja powtórzeniowa - Rewolucjoniści, anarchiści, opozycjoniści.

Uczeń:

- analizuje relikty świata feudalnego w późniejszych epokach;

- analizuje, na wybranych przykładach, zjawisko rewolucji społeczno-politycznej i jego ideowe korzenie

- analizuje funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym

- analizuje, na wybranych przykładach, ruch anarchistyczny

- analizuje, na wybranych przykładach, działalność opozycji politycznej w PRL

- objaśnia pojęcie antyutopii, odwołując się do prac Orwella i Huxleya

 

Temat: Od falangi do legionu – armie świata starożytnego.

Uczeń:

• pamięta daty: reformy Mariusza, bitwy pod Adrianopolem, zdobycia miasta Rzymu przez Gotów,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: hoplita, falanga, sarisa, manipuł, szyk manipularny, legion, kohorta, Pax Romana,

• identyfikuje postacie: Filipa II, Aleksandra Wielkiego, Mariusza, Oktawiana Augusta, Dioklecjana,

• lokalizuje na mapie: Macedonię, Ren, Dunaj, Eufrat, Adrianopol,

• opisuje główne cechy armii macedońskiej i rzymskiej,

• opisuje organizację rzymskiej armii przed 107 r. p.n.e. oraz reformę wojskową Mariusza,

• przedstawia organizację i uzbrojenie armii rzymskiej w okresie wielkich podbojów,

• omawia taktykę rzymskiej armii działającej w szyku manipularnym oraz wskazuje jego wady i zalety,

• porównuje uzbrojenie i sposób walki greckiego hoplity i macedońskiego falangisty,

• ocenia, która formacja miała większe walory bojowe – macedońska falanga czy rzymskie legiony

Temat: Wielkie bitwy „nieśmiertelnych” wodzów świata starożytnego.

Uczeń:

• pamięta daty: objęcia rządów przez Aleksandra Wielkiego, rozpoczęcia wyprawy Aleksandra Wielkiego na Persję, bitwy nad Granikiem, bitwy pod Issos, zdobycia Tyru przez Aleksandra Wielkiego, podbicia Egiptu przez Aleksandra Wielkiego, podbicia Mezopotamii przez Aleksandra Wielkiego, bitwy pod Gaugamelą, podboju Persji przez Aleksandra Wielkiego, śmierci Aleksandra Wielkiego, objęcia urzędu konsula przez Juliusza Cezara, wyprawy Juliusza Cezara na Galię, antyrzymskiego powstania w Galii, śmierci Marka Krassusa, bitwy pod Farsalos, śmierci Juliusza Cezara, oblężenia Alezji,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: falanga, kohorta, państwa hellenistyczne, konsul,

• identyfikuje postacie: Aleksandra Wielkiego, Juliusza Cezara, Filipa II, Dariusza III, Gnejusza Pompejusza, Marka Krassusa, Ariowista, Wercyngetoryksa,

• lokalizuje na mapie: Macedonię, Syrię, Palestynę, Persję, Babilon, Galię, Tesalię, Indus, Granik, Issos, Gaugamelę, Alezję, Rubikon,

• przedstawia najważniejsze osiągnięcia Juliusza Cezara i Aleksandra Wielkiego,

• przedstawia podboje Aleksandra Wielkiego i Juliusza Cezara,

• porównuje taktykę wojenną Aleksandra Wielkiego i Juliusza Cezara,

• ocenia skuteczność różnorodnych form prowadzenia wojen przez Juliusza Cezara

 

15.03.2021 - 19.03.2021

Temat: Sprawdzian - Rewolucjoniści, anarchiści, opozycjoniści.

Uczeń:

- analizuje relikty świata feudalnego w późniejszych epokach;

- analizuje, na wybranych przykładach, zjawisko rewolucji społeczno-politycznej i jego ideowe korzenie

- analizuje funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym

- analizuje, na wybranych przykładach, ruch anarchistyczny

- analizuje, na wybranych przykładach, działalność opozycji politycznej w PRL

- objaśnia pojęcie antyutopii, odwołując się do prac Orwella i Huxleya

 

Temat: Krajobraz wojenny z zamkiem w tle.

Uczeń:

 - pamięta daty: inwazji Arabów na Półwysep Iberyjski, zakończenia walk chrześcijańskich królestw z Arabami na Półwyspie Iberyjskim, rozpoczęcia i zakończenie wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej, wojny stuletniej, bitwy pod Nikopolis, bitwy pod Warną, zdobycia Konstantynopola przez Turków,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: wikingowie, albigensi, drużyna królewska, hołd lenny, system wasalno-lenny, wyprawa krzyżowa, heretyk, wojna stuletnia, żakeria, frondibola,

• identyfikuje postacie: Urbana II, Mieszka I, Władysława Warneńczyka,

• lokalizuje na mapie: Półwysep Iberyjski, Cieśninę Gibraltarską, Konstantynopol, Portugalię, Kastylię, Aragonię, Państwo Wielkomorawskie, siedziby Wizygotów, Ostrogotów, Wandalów, Awarów, Longobardów, Bułgarów, Burgundów i Słowian, Flandrię, Clermont, Warnę, Nikopolis,

• wymienia główne przyczyny wojen toczonych w średniowieczu,

• przedstawia proces rozwoju fortyfikacji w średniowieczu oraz konsekwencje tych przemian,

• omawia proces zmian w organizacji i sposobie działania średniowiecznych armii,

• ocenia, czy zmiany zachodzące w średniowiecznych armiach były odpowiedzią na zmieniające się warunki pola walki

 

Temat:Rycerze w historii i legendzie.

Uczeń:

• pamięta daty: założenia zakonu templariuszy, założenie zakonu krzyżackiego, założenie zakonu joannitów, założenia Zakonu Pruskich Rycerzy Chrystusowych,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: giermek, kodeks rycerski, joannici, templariusze, Krzyżacy, bracia dobrzyńscy, trubadur, primogenitura,

• identyfikuje postacie: Konrada Mazowieckiego, Filipa IV Pięknego, Klemensa V, Jakuba de Molay, Hugona z Payens, bp. Chrystiana,

• lokalizuje na mapie: Palestynę, Maltę, Prowansję, Rodos, ziemię chełmińską, Cypr,

• opisuje, na czym polegała edukacja rycerska,

• charakteryzuje działalność zakonów rycerskich,

• odwołując się do kodeksu rycerskiego, wymienia cechy idealnego rycerza,

• ocenia działalność zakonów rycerskich w średniowieczu,

• ocenia, czy reguły, które obowiązywały rycerzy zakonnych, były zgodne z etosem rycerskim

 

Temat: Niech zginie świat, byleby stało się zadość sprawiedliwości. Czy istnieje wojna moralnie słuszna?

Uczeń:

• pamięta daty: synodów w Charroux i Narbonie, soboru w Konstancji,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: wojna prywatna, wojna sprawiedliwa, pokój boży,

• identyfikuje postacie: Cycerona, św. Augustyna z Hippony, św. Tomasza z Akwinu, Stanisława ze Skarbimierza, Pawła Włodkowica,

• lokalizuje na mapie: Konstancję, Narbonę, Charroux,

• opisuje, na czym według św. Tomasza z Akwinu polegała wojna sprawiedliwa,

• wyjaśnia, na czym polegał pokój boży i ocenia jego znaczenie dla średniowiecznej Europy,

• charakteryzuje poglądy św. Augustyna i św. Tomasza na temat wojny,

• przedstawia poglądy Pawła Włodkowica na temat wojny i porównuje je z ideami dominującymi wówczas w Europie,

• odwołując się do właściwych przykładów, ocenia, czy idea pokoju bożego wpłynęła na sposób prowadzenia wojen w średniowiecznej Europie

 

22.03.2021 - 26.03.2021

Temat: Przemiany wojskowości w epoce nowożytnej.

Uczeń:

- pamięta daty: upadku Rzeczypospolitej, wprowadzenia komputu,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: muszkieter, pikinier, kontrmarsz, karabin skałkowy, rajtar, rapier, karakol, kirasjer, arkebuzeria, arkebuz, dragonia, ludwisarnia, konstrukcja bastionowa, kurtyna, kondotier, wojsko zaciężne, jasyr, husaria, lisowczycy, piechota wybraniecka, wojsko kwarciane, autorament narodowy, autorament cudzoziemski, komput,

• identyfikuje postacie: Stefana Batorego, Władysława IV Wazę, Jana III Sobieskiego, Stanisława Augusta Poniatowskiego, Sebastiana de Vauban,

• opisuje rodzaje wojsk w Rzeczypospolitej,

• opisuje organizację armii Rzeczpospolitej,

• wyjaśnia, w jaki sposób upowszechnienie broni palnej wpłynęło na reorganizację armii europejskich w epoce nowożytnej,

• porównuje system organizacji nowożytnych armii europejskich i armii Rzeczypospolitej

 

Temat: Konflikty religijne w Europie w XV i w XVI wieku.

• pamięta daty: powstania husyckiego, bitwy pod Lipanami, wystąpienia Marcina Lutra, edyktu Karola V potępiającego Lutra, wojny chłopskiej, buntu Franza von Sickingena, wydanego przez sejm Rzeszy zakazu szerzenia luteranizmu, utworzenia Ligi Szmalkaldzkiej, I wojny religijnej w Niemczech, bitwy pod Mühlenbergiem, ogłoszenia interim augsburskiego, II wojny religijnej w Niemczech, pokoju w Augsburgu, edyktu tolerancyjnego Katarzyny Medycejskiej, rzezi protestantów w Vassy, wojen religijnych we Francji, nocy św. Bartłomieja, wygaśnięcia dynastii Walezjuszów, koronacji Henryka IV Burbona, edyktu nantejskiego, unii w Utrechcie, powstania Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: protestanci, albigensi, waldensi, sekularyzacja, husyci, wojna chłopska, hugenoci, taboryci,

• identyfikuje postacie: Jana Wiklifa, Jana Husa, Jana Żiżkę, Zygmunta Luksemburskiego, Karola V Habsburga, Henryka II Walezjusza, Katarzynę Medycejską, Henryka IV Burbona, Małgorzatę de Valois, Wilhelma I Orańskiego, Franza von Sickingena,

• lokalizuje na mapie: Pragę, Paryż, Augsburg, Wormację, Utrecht, Republikę Zjednoczonych Prowincji Niderlandów,

• opisuje genezę wojen religijnych w Niemczech,

• charakteryzuje przyczyny i skutki wojen husyckich,

• porównuje główne założenia pokoju augsburskiego i edyktu nantejskiego oraz ocenia, które z nich były korzystniejsze dla protestantów

 

Temat: Między religią a polityką. Konflikty XVII- -wiecznej Europy.

Uczeń:

• pamięta daty: wojny trzydziestoletniej, pokoju w Augsburgu, pokoju westfalskiego, utworzenia Unii Protestanckiej, utworzenia Ligi Katolickiej, defenestracji praskiej, etapu czeskiego wojny trzydziestoletniej, bitwy pod Białą Górą, wojny o Palatynat, bitwy pod Lutter, zajęcia wysp Wolin i Uznam przez Gustawa Adolfa, zawarcia sojuszu szwedzko-francuskiego, bitwy pod Lützen, etapu francuskiego wojny trzydziestoletniej, bitwy pod Rocroi, bitwy pod Fryburgiem, zdobycia La Rochelle przez siły królewskie, wydania tzw. edyktu łaski, zniesienia edyktu nantejskiego, wojny domowej w Anglii,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: wojna trzydziestoletnia, Unia Protestancka, Liga Katolicka, defenestracja praska,

• identyfikuje postacie: Fryderyka V, Maksymiliana Bawarskiego, Ferdynanda Habsburga, Chrystiana IV, Gustawa II Adolfa, Ludwika XIII, Armanda Richelieu, Ludwika XIV, Olivera Cromwella, Karola I Stuarta, Karola II Stuarta, Jakuba II Stuarta, Wilhelma III Orańskiego, Marię II Stuart,

• lokalizuje na mapie: Pragę, Szwecję, Szwajcarię, Wolin, Uznam, Westfalię, Brandenburgię, Alzację, Pomorze Przednie, Magdeburg,

• przedstawia ogólną charakterystykę wojny trzydziestoletniej,

• omawia główne etapy wojny trzydziestoletniej,

• wskazuje przyczyny przystępowania kolejnych państw do wojny trzydziestoletniej,

• przedstawia, jakie zmiany polityczno-terytorialne wprowadzono w Europie na mocy pokoju westfalskiego,

• porównuje przyczyny walki monarchów z opozycją we Francji i w Anglii w XVII w.

 

Temat: Wielcy hetmani Rzeczypospolitej (do końca 1. połowy XVII w.).

Uczeń:

• pamięta daty: utworzenia urzędu hetmana wielkiego koronnego, powstania Komisji Wojskowych, bitwy pod Gniewem, nominacji Jana Zamoyskiego na hetmana wielkiego koronnego, zdobycia Wieliża, bitwy pod Byczyną, śmierci Jana Zamoyskiego, nominacji Stanisława Żółkiewskiego na hetmana polnego koronnego, nominacji Stanisława Żółkiewskiego na hetmana wielkiego koronnego, wojny Rzeczypospolitej z Rosją (1609–1619), bitwy pod Kłuszynem, bitwy pod Cecorą, bitwy pod Białym Kamieniem, bitwy pod Kircholmem, nominacji Jana Karola Chodkiewicza na hetmana polnego litewskiego, najazdu Osmana II na Polskę, bitwy pod Chocimiem (1621), bitwy pod Martynowem, bitwy pod Trzcianą, bitwy pod Sasowym Rogiem, bitwy pod Ochmatowem, najazdu Abazego paszy na Polskę, nominacji Stanisława Koniecpolskiego na hetmana wielkiego koronnego,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: hetman wielki, hetman polny,

• identyfikuje postacie: Jana Zamoyskiego, Jana Tarnowskiego, Konstantego Ostrogskiego, Iwana IV Groźnego, Zygmunta III Wazę, Maksymiliana Habsburga, Stanisława Żółkiewskiego, Wasyla Szujskiego, Jana Karola Chodkiewicza, Osmana II, Stanisława Koniecpolskiego,

• lokalizuje na mapie: imperium osmańskie, Mołdawię, Wołoszczyznę, Inflanty, Gniew, Byczynę, Kłuszyn, Cecorę, Chocim, Biały Kamień, Kircholm, Smoleńsk, Trzcianę, Ochmatów,

• wymienia wybitnych wodzów Rzeczypospolitej i ich największe osiągnięcia militarne,

• charakteryzuje taktykę wojenną wodzów Rzeczypospolitej w XVI–XVII w.,

• ocenia, który z hetmanów Rzeczypospolitej zasługuje na największe uznanie ze względu na dokonania militarne,

• ocenia, czy dożywotnie pełnienie funkcji hetmana było dobrym rozwiązaniem ustrojowym

 

29.03.2021 - 2.04.2021

Temat: W chwale i w upadku. Wodzowie Rzeczypospolitej  2 połowy XVII i XVIII w.

Uczeń:

• pamięta daty: wojny północnej, potopu szwedzkiego, bitwy pod Beresteczkiem, oblężenia Jasnej Góry, bitwy pod Mątwami, najazdu rosyjskiego na Rzeczpospolitą, bitwy pod Szkłowem, aktu podporządkowania Litwy Karolowi X Gustawowi, bitwy pod Warką, bitwy pod Magierowem, wyprawy Stefana Czarneckiego do Danii, bitwy pod Połonką, walki Jerzego Sebastiana Lubomirskiego z najazdem siedmiogrodzkim, kapitulacji sił rosyjsko-kozackich pod Cudnowem, nominacji Stefana Czarneckiego na hetmana polnego koronnego, nominacji Jana Sobieskiego na hetmana polnego koronnego, bitwy pod Podhajcami, nominacji Jana Sobieskiego na hetmana wielkiego koronnego, zdobycia Kamieńca Podolskiego przez Turków, bitwy pod Chocimiem (1673), koronacji królewskiej Jana Sobieskiego, pokoju w Żurawnie, bitwy pod Wiedniem, wyjazdu Tadeusza Kościuszki do Ameryki, bitwy pod Saratogą, nominacji Tadeusza Kościuszki na generała armii koronnej, wojny w obronie Konstytucji 3 maja, bitwy pod Dubienką, powstania kościuszkowskiego,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: walka podjazdowa, wojna szarpana, regimentarz, konfederacja, Liga Święta,

• identyfikuje postacie: Stefana Czarnieckiego, Karola X Gustawa, Jerzego II Rakoczego, Jana III Sobieskiego, Stanisława Żółkiewskiego, Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, Janusza Radziwiłła, Jana Kazimierza, Piotra Doroszenkę, Krym-Gireja, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Kara Mustafę, Tadeusza Kościuszkę, Józefa Poniatowskiego Franciszka Ksawerego Branickiego, Stanisława Augusta Poniatowskiego,

• lokalizuje na mapie: Batoh, Szwecję, ujście Wisły, Beresteczko, Warkę, Warszawę, Brandenburgię, Siedmiogród, Radnot, Magierów, Danię, Połonkę, Podhajce, Kamieniec Podolski, Podole, prawobrzeżną Ukrainę, imperium osmańskie, Buczacz, Chocim, Żurawno, Wiedeń, Austrię, Wenecję, Mołdawię, Stany Zjednoczone Ameryki, Saratogę, Zieleńce, Dubienkę, Racławice, Szczekociny, Maciejowice, widły Wisły i Sanu, Cudnów, Częstochowę, Mątwy, Szkłów, Kiejdany,

• przedstawia przemiany w polskiej wojskowości od połowy XVII do schyłku XVIII w.,

• przedstawia karierę wojskową Stefana Czarnieckiego,

• ocenia rolę Stefana Czarnieckiego w wojnach prowadzonych przez Rzeczpospolitą,

• przedstawia karierę wojskową Jana Sobieskiego, • omawia taktykę stosowaną przez Jana Sobieskiego,

• ocenia postać Jana Sobieskiego jako obrońcy Rzeczypospolitej,

• przedstawia karierę wojskową Tadeusza Kościuszki,

• ocenia postać Tadeusza Kościuszki jako obrońcy ojczyzny,

• przedstawia dokonania militarne i polityczne wybory Janusza Radziwiłła i Jerzego Sebastiana Lubomirskiego,

• porównuje i ocenia postawy postaci powszechnie uznawanych za bohaterów narodowych (Stefana Czarnieckiego, Jana Sobieskiego, Tadeusz Kościuszki) i zdrajców (Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, Janusza Radziwiłła, Franciszka Ksawerego Branickiego)

 

Temat: Powtórzenie wiadomości - Legioniści, rycerze, husarze.

Uczeń:

- charakteryzuje, na wybranych przykładach, strategię Aleksandra Wielkiego i Juliusza Cezara;

- charakteryzuje organizację i technikę wojenną armii rzymskiej

- charakteryzuje etos rycerski

- wyjaśnia, na wybranych przykładach, koncepcję wojny sprawiedliwej i niesprawiedliwej

- analizuje przyczyny i następstwa wojen religijnych w nowożytnej Europie

- charakteryzuje wybrane sylwetki wodzów i ich strategię z okresu Rzeczypospolitej przedrozbiorowej

 

5.04.2021 - 9.04.2021

Temat: "Ludzie na wojnie są niczym, jeden człowiek jest wszystkim." Strategie Napoleona I.

Uczeń: 

• pamięta daty: panowania Napoleona I, bitwy pod Jemappes, wojny z II koalicją, wojny z III koalicją, wojny z IV koalicją, wojny za Pirenejami, wojny z V koalicją, wyprawy Napoleona na Rosję, wojny z VI koalicją, stu dni Napoleona, bitwy pod Aspern / Essling, 

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: tyraliera, grenadierzy, komunik, korpus, lekka kawaleria, huzarzy, strzelcy konni, kawaleria liniowa, dragoni, szwoleżerzy- -lansjerzy, eklererzy, jazda ciężka, kirasjerzy, karabinierzy, grenadierzy konni, masa przełamująca, odwody, bitwa z położenia środkowego, 

• identyfikuje postacie: Napoleona Bonapartego, Karola Habsburga, 

• lokalizuje na mapie: Jemappes, Francję, Rosję, Austrię, Wielką Brytanię, Prusy, Saksonię, Hiszpanię, Szwecję, Niderlandy, Marengo, Hohenlinden, Trafalgar, Jenę, Auerstedt, Austerlitz, Somosierrę, Iławę Pruską, Frydland, Wagram, Borodino, Berezynę, Lipsk, Paryż, Waterloo, Moskwę, Elbę, Pireneje, Aspern / Essling, 

• przedstawia taktykę armii francuskiej przed 1792 r., 

• przedstawia zmiany taktyki armii francuskiej w okresie rewolucji, 

• przedstawia taktykę Napoleona Bonapartego, 

• omawia skład, strukturę i formacje armii Napoleona Bonapartego, 

• charakteryzuje typowy przebieg bitwy napoleońskiej, 

• wyjaśnia, na czym polegała bitwa z położenia środkowego, 

• przedstawia przyczyny ostatecznej porażki Napoleona I, 

• wymienia elementy, które ze sztuki wojennej Napoleona Bonapartego przejęli jego wrogowie 

 

Temat: „Dla moich Polaków nie ma rzeczy niemożliwych”. Polacy u boku cesarza.

Uczeń:

• pamięta daty: istnienia Legionów Polskich we Włoszech, zamachu stanu Napoleona Bonapartego, bitew pod Weroną i Magnano, powstania Legii Włoskiej, bitwy pod Marengo, bitwy pod Hohenlinden, bitwy nad Trebbią, pokoju w Luneville, zwycięstw wojsk napoleońskich pod Auerstedt i Jeną, utworzenia Legii Północnej, pokoju w Tylży, zajęcia Warszawy przez wojska napoleońskie, wybuchu wojny francusko-austriackiej (1809), zajęcia Hiszpanii przez wojska francuskie, bitwy w wąwozie Somosierra, zdobycia Saragossy przez Legię Nadwiślańską, bitwy pod Albuherą, najazdu Napoleona na Rosję, bitwy pod Borodino (Możajskiem), bitwy pod Winkowem (Tarutinem), zajęcie Księstwa Warszawskiego przez wojska rosyjskie, bitwy pod Lipskiem,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: „piekielni lansjerzy”, „Szwadron Elby”,

• identyfikuje postacie: Stanisława Sołtyka, Jana Henryka Dąbrowskiego, Napoleona Bonapartego, Franciszka Rymkiewicza, Karola Kniaziewicza, Franciszka Foissac-Latour, Józefa Bonapartego, Józefa Wybickiego, Józefa Zajączka, Józefa Poniatowskiego, Stanisława Fiszera, Aleksandra Rożnieckiego, Jeana Pelletiera, Józefa Chłopickiego, Aleksandra I,

• lokalizuje na mapie: Włochy, Francję, Republikę Lombardzką, Mantuę, Państwo Kościelne, Rzym, Królestwo Neapolu, Weronę, Magnano, Rosję, Wielką Brytanię, Turcję, Weronę, Egipt, Niceę, Marengo, Mediolan, Ren, Frankfurt, Hohenlinden, Wiedeń, Santo Domingo, Auerstedt, Jenę, Berlin, Wielkopolskę, Warszawę, Tczew, Słupsk, Kołobrzeg, Gdańsk, Frydland, Tylżę, Księstwo Warszawskie, Wagram, Raszyn, Sandomierz, Lublin, Zamość, Lwów, Kraków, Hiszpanię, Somosierrę, Saragossę, Albuherę, Smoleńsk, Borodino, Moskwę, Winkowo, Berezynę, Lipsk, Elbę, Waterloo,

• przedstawia okoliczności powstania Legionów Polskich we Włoszech,

• przedstawia strukturę i dowódców Legionów Polskich,

• omawia szlak bojowy Legionów Polskich,

• przedstawia okoliczności powstania Księstwa Warszawskiego,

• charakteryzuje strukturę armii Księstwa Warszawskiego,

• przedstawia walki armii Księstwa Warszawskiego podczas wojny z Austrią w 1809 r.,

• przedstawia walki polskich oddziałów w Hiszpanii,

• omawia walki polskich oddziałów podczas wyprawy Napoleona na Rosję,

• przedstawia postawę Polaków podczas ostatnich bitew Napoleona (Lipsk, Waterloo),

• ocenia relacje między Napoleonem a Polakami

 

Temat:„Samo zwycięstwo nic nie znaczy, trzeba umieć je wykorzystać”. Legenda napoleońska.

Uczeń:

• pamięta daty: ustanowienia Legii Honorowej, abdykacji Napoleona I (1814), śmierci Napoleona I, wojny w Hiszpanii, rozstrzelania księcia d’Enghien, bitwy pod Austerlitz, bitwy pod Frydlandem, utworzenia Księstwa Warszawskiego, wyprawy Napoleona na Rosję, ogłoszenia blokady kontynentalnej,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: „Biuletyn Wielkiej Armii”, Legia Honorowa, blokada kontynentalna, Czarny Legion Lützowa, „druga wojna polska”, • identyfikuje postacie: Napoleona Bonapartego, Ferdynanda VII, Ludwika de Bourbon księcia d’Enghien, Aleksandra I, Arthura Wellingtona, Kajetana Koźmiana, Józefa Poniatowskiego, Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Chłopickiego, Waleriana Łukasińskiego, Marcelego Handelsmana,

• lokalizuje na mapie: Francję, Hiszpanię, Rosję, Wyspę św. Heleny, Austerlitz, Frydland, Tylżę, Prusy, Wielką Brytanię, Księstwo Warszawskie, Santo Domingo,

• charakteryzuje cele, formy i skutki propagandy Napoleona we Francji,

• przedstawia sposoby podnoszenia morale żołnierzy w armii napoleońskiej,

• wyjaśnia przyczyny zmiany postrzegania Napoleona przez Francuzów w ostatnich latach rządów cesarza,

• przedstawia formy i cele propagandy antynapoleońskiej w krajach walczących z Francją,

• przedstawia różne opinie Polaków na temat Napoleona Bonapartego,

• wyjaśnia, dlaczego w polskim społeczeństwie przeważał pozytywny obraz Napoleona,

• omawia różne oceny dotyczące stosunku Napoleona do Polski i Polaków

 

12.04.2021 - 16.04.2021

Temat: Chłopcy malowani – wojsko II RP.

Uczeń:

• pamięta daty: odzyskania niepodległości przez Polskę, powstania Polskiej Organizacji Wojskowej, powstania Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, wybuchu II wojny światowej, utworzenia polskiej Marynarki Wojennej, zajęcie Wilna przez oddziały gen. Lucjana Żeligowskiego, włączenia Wileńszczyzny do II Rzeczypospolitej na mocy decyzji Sejmu Wileńskiego, zamachu majowego, zajęcia Zaolzia przez Czechosłowację, wkroczenia wojsk III Rzeszy do Czechosłowacji, zajęcia Zaolzia przez oddziały gen. Władysława Bortnowskiego, starcia polskich żołnierzy z demonstrantami w Krakowie, rozpoczęcia realizacji sześcioletniego planu modernizacji i rozbudowy polskiego wojska, powstania Funduszu Obrony Narodowej, powstania Funduszu Obrony Morskiej, rozpoczęcia przez Wojsko Polskie przygotowań do wojny z III Rzeszą, ogłoszenia w Polsce powszechnej mobilizacji przed wybuchem II wojny światowej,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: Polska Siła Zbrojna, Polska Organizacja Wojskowa, Błękitna Armia, Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych, Sztab Główny Wojska Polskiego, dywizjon, kontrtorpedowiec, trałowiec, Liga Morska i Rzeczna / Liga Morska i Kolonialna, Korpus Ochrony Pogranicza, Fundusz Obrony Narodowej, Fundusz Obrony Morskiej,

• identyfikuje postacie: Józefa Piłsudskiego, Józefa Hallera, Tadeusza Rozwadowskiego, Stanisława Maczka, Stefana Roweckiego, Lucjana Żeligowskiego, Wincentego Witosa, Władysława Bortnowskiego,

• lokalizuje na mapie: Warszawę, Francję, Magdeburg, Kraków, Poznań, Toruń, Lidę, Lwów, Puck, Modlin, Wolne Miasto Gdańsk, Gdynię, Hel, Wilno, Wileńszczyznę, Zaolzie, Czechosłowację, III Rzeszę, Wielką Brytanię,

• przedstawia proces kształtowania się Wojska Polskiego po odzyskaniu niepodległości,

• wymienia rodzaje broni w wojsku II Rzeczypospolitej,

• charakteryzuje stan uzbrojenia polskich żołnierzy po odzyskaniu niepodległości,

• przedstawia strukturę dowodzenia Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej,

• przedstawia uzbrojenie i rolę kawalerii w Wojsku Polskim,

• omawia wyposażenie i strukturę polskiego lotnictwa wojskowego,

• przedstawia wyposażenie i strukturę polskich wojsk pancernych,

• przedstawia strukturę i uzbrojenie polskiej Marynarki Wojennej,

• przedstawia działania prowadzone przez Wojsko Polskie w okresie międzywojennym,

• omawia przygotowania Wojska Polskiego do wojny z III Rzeszą,

• ocenia stopień przygotowania Wojska Polskiego do wojny z III Rzeszą

 

Temat: Wojny światowe, wojny totalne.

Uczeń:

- pamięta daty: wojny secesyjnej w USA, wojen burskich, I wojny światowej, przystąpienia Włoch do I wojny światowej, bitwy nad Marną, skonstruowania karabinu maszynowego przez Hirama Maxima, powstania pierwszych armat odlewanych ze stali, bitwy pod Verdun, bitwy pod Langemarck, wojny prusko-duńskiej, wojny prusko-austriackiej, wojny prusko-francuskiej, użycia gazu bojowego pod Ypres, użycia czołgów nad Sommą, rozpoczęcia przez Niemcy nieograniczonej wojny podwodnej, II wojny światowej, mordów ludności polskiej na Wołyniu, zrzucenia bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki,

- wyjaśnia i stosuje pojęcia: darwinizm, wojna totalna, Burowie / Afrykanerzy, wojna partyzancka, taktyka spalonej ziemi, obóz koncentracyjny, kolor khaki, wojna światowa, trójprzymierze, trójporozumienie, wojna pozycyjna, fort, Gruba Berta, działo paryskie, gazy bojowe, maska przeciwgazowa, okręt podwodny (U-Boot), lotniskowiec, nieograniczona wojna podwodna, faszyzm, nazizm, Holocaust, aryjczycy (w rozumieniu ideologii nazistowskiej), rasizm, pacyfikacja, nalot dywanowy, Luftwaffe,

- identyfikuje postacie: Winstona Churchilla, Helmuta von Moltkego, Alfreda von Schlieffena, Hirama Maxima, Alfreda Kruppa,

- lokalizuje na mapie: Włochy, Niemcy, Polskę, Grecję, Wielką Brytanię, Francję, Rosję, Prusy, Austro-Węgry, USA, Afrykę Południową, Natal, Oranię, Transwal, Hiszpanię, Szwajcarię, Holandię, Danię, Norwegię, Szwecję, Belgię, Paryż, Verdun, Langemarck, Ypres, Sommę, Japonię, ZSRR, Auschwitz-Birkenau, Treblinkę, Majdanek, Dachau, Mauthausen, Bełżec, Drezno, Wołyń, Hiroszimę, Nagasaki,

- przedstawia przyczyny wojen toczonych w XIX w.,

- charakteryzuje zjawisko wojny totalnej na przykładach wojen burskich oraz I i II wojny światowej,

- przedstawia przyczyny wojen burskich i sposób prowadzenia działań militarnych w trakcie ich trwania,

- charakteryzuje zjawisko wojny światowej na przykładach konfliktów z lat 1914–1918 i 1939–1945,

- przedstawia strony konfliktu i sposoby prowadzenia działań militarnych podczas I wojny światowej,

- przedstawia nowe rodzaje broni zastosowane podczas I wojny światowej,

- wymienia europejskie państwa zachowujące neutralność podczas I wojny światowej,

- przedstawia skutki wojen światowych i totalnych,

- przedstawia najbardziej wstrząsające zjawiska podczas II wojny światowej (Holocaust, czystki etniczne, masowe egzekucje, naloty dywanowe, użycie broni atomowej),

- ocenia pod względem moralnym postępowanie stron walczących w okresie wojen burskich oraz I i II wojny światowej

 

Temat: Wojny światowe, wojny totalne. cz.2

Uczeń:

- pamięta daty: wojny secesyjnej w USA, wojen burskich, I wojny światowej, przystąpienia Włoch do I wojny światowej, bitwy nad Marną, skonstruowania karabinu maszynowego przez Hirama Maxima, powstania pierwszych armat odlewanych ze stali, bitwy pod Verdun, bitwy pod Langemarck, wojny prusko-duńskiej, wojny prusko-austriackiej, wojny prusko-francuskiej, użycia gazu bojowego pod Ypres, użycia czołgów nad Sommą, rozpoczęcia przez Niemcy nieograniczonej wojny podwodnej, II wojny światowej, mordów ludności polskiej na Wołyniu, zrzucenia bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki,

- wyjaśnia i stosuje pojęcia: darwinizm, wojna totalna, Burowie / Afrykanerzy, wojna partyzancka, taktyka spalonej ziemi, obóz koncentracyjny, kolor khaki, wojna światowa, trójprzymierze, trójporozumienie, wojna pozycyjna, fort, Gruba Berta, działo paryskie, gazy bojowe, maska przeciwgazowa, okręt podwodny (U-Boot), lotniskowiec, nieograniczona wojna podwodna, faszyzm, nazizm, Holocaust, aryjczycy (w rozumieniu ideologii nazistowskiej), rasizm, pacyfikacja, nalot dywanowy, Luftwaffe,

- identyfikuje postacie: Winstona Churchilla, Helmuta von Moltkego, Alfreda von Schlieffena, Hirama Maxima, Alfreda Kruppa,

- lokalizuje na mapie: Włochy, Niemcy, Polskę, Grecję, Wielką Brytanię, Francję, Rosję, Prusy, Austro-Węgry, USA, Afrykę Południową, Natal, Oranię, Transwal, Hiszpanię, Szwajcarię, Holandię, Danię, Norwegię, Szwecję, Belgię, Paryż, Verdun, Langemarck, Ypres, Sommę, Japonię, ZSRR, Auschwitz-Birkenau, Treblinkę, Majdanek, Dachau, Mauthausen, Bełżec, Drezno, Wołyń, Hiroszimę, Nagasaki,

- przedstawia przyczyny wojen toczonych w XIX w.,

- charakteryzuje zjawisko wojny totalnej na przykładach wojen burskich oraz I i II wojny światowej,

- przedstawia przyczyny wojen burskich i sposób prowadzenia działań militarnych w trakcie ich trwania,

- charakteryzuje zjawisko wojny światowej na przykładach konfliktów z lat 1914–1918 i 1939–1945,

- przedstawia strony konfliktu i sposoby prowadzenia działań militarnych podczas I wojny światowej,

- przedstawia nowe rodzaje broni zastosowane podczas I wojny światowej,

- wymienia europejskie państwa zachowujące neutralność podczas I wojny światowej,

- przedstawia skutki wojen światowych i totalnych,

- przedstawia najbardziej wstrząsające zjawiska podczas II wojny światowej (Holocaust, czystki etniczne, masowe egzekucje, naloty dywanowe, użycie broni atomowej),

- ocenia pod względem moralnym postępowanie stron walczących w okresie wojen burskich oraz I i II wojny światowej

 

Temat: Różne wizje ładu światowego - od starożytności po współczesność.

Uczeń:

- pamięta daty: okresu Pax Romana, okresu Pax Britannica, wojny krymskiej, wojny francusko-austriackiej, wojna prusko-austriackiej, wojen opiumowych, wojny rosyjsko-japońskiej, wojny polsko-bolszewickiej, powstania ZSRR, objęcia władzy w Niemczech przez Adolfa Hitlera,

- wyjaśnia i stosuje pojęcia: Pax Romana, Pax Britannica, Pax Americana, romanizacja, cesarstwo uniwersalne, Święte Przymierze, polityka równowagi sił, Royal Navy, trójprzymierze, trójporozumienie, brzemię białego człowieka, nazizm, Pakt Północnoatlantycki (NATO), Układ Warszawski, świat dwubiegunowy, konflikt asymetryczny, wojna informatyczna, wojna psychologiczna, wojna ekonomiczna, Al-Kaida,

- identyfikuje postacie: Aleksandra Wielkiego, Oktawiana Augusta, Marka Aureliusza, Karola Wielkiego, cesarzową Irenę, Ottona III, Napoleona Bonapartego, Aleksandra I, Elżbietę I, Adolfa Hitlera,

- lokalizuje na mapie: Imperium Rzymskie, Galię, Germanię, Słowiańszczyznę, Francję, Rosję, Wielką Brytanię, USA, Indie, Kanadę, Australię, Turcję, Królestwo Sardynii, Księstwo Nassau, Prusy, Chiny, Japonię, II Rzeszę Niemiecką, Włochy, Austro-Węgry, Koreę, Wietnam, Izrael,

- przedstawia genezę i konsekwencje pokoju rzymskiego,

- przedstawia przyczyny załamania się pokoju rzymskiego,

- omawia koncepcje ładu światowego od czasów średniowiecza do kongresu wiedeńskiego,

- przedstawia genezę i specyfikę zjawiska Pax Britannica,

- omawia przyczyny załamania się pokoju światowego w przededniu I wojny światowej,

- przedstawia zagrożenia pokoju światowego ze strony totalitarnych reżimów dwudziestolecia międzywojennego,

- charakteryzuje zjawisko Pax Americana we współczesnym świecie,

- charakteryzuje współczesne zagrożenia pokoju światowego

 

19.04.2021 - 23.04.2021

Temat: Różne wizje ładu światowego - od starożytności po współczesność.cz.2.

Uczeń:

- pamięta daty: okresu Pax Romana, okresu Pax Britannica, wojny krymskiej, wojny francusko-austriackiej, wojna prusko-austriackiej, wojen opiumowych, wojny rosyjsko-japońskiej, wojny polsko-bolszewickiej, powstania ZSRR, objęcia władzy w Niemczech przez Adolfa Hitlera,

- wyjaśnia i stosuje pojęcia: Pax Romana, Pax Britannica, Pax Americana, romanizacja, cesarstwo uniwersalne, Święte Przymierze, polityka równowagi sił, Royal Navy, trójprzymierze, trójporozumienie, brzemię białego człowieka, nazizm, Pakt Północnoatlantycki (NATO), Układ Warszawski, świat dwubiegunowy, konflikt asymetryczny, wojna informatyczna, wojna psychologiczna, wojna ekonomiczna, Al-Kaida,

- identyfikuje postacie: Aleksandra Wielkiego, Oktawiana Augusta, Marka Aureliusza, Karola Wielkiego, cesarzową Irenę, Ottona III, Napoleona Bonapartego, Aleksandra I, Elżbietę I, Adolfa Hitlera,

- lokalizuje na mapie: Imperium Rzymskie, Galię, Germanię, Słowiańszczyznę, Francję, Rosję, Wielką Brytanię, USA, Indie, Kanadę, Australię, Turcję, Królestwo Sardynii, Księstwo Nassau, Prusy, Chiny, Japonię, II Rzeszę Niemiecką, Włochy, Austro-Węgry, Koreę, Wietnam, Izrael,

- przedstawia genezę i konsekwencje pokoju rzymskiego,

- przedstawia przyczyny załamania się pokoju rzymskiego,

- omawia koncepcje ładu światowego od czasów średniowiecza do kongresu wiedeńskiego,

- przedstawia genezę i specyfikę zjawiska Pax Britannica,

- omawia przyczyny załamania się pokoju światowego w przededniu I wojny światowej,

- przedstawia zagrożenia pokoju światowego ze strony totalitarnych reżimów dwudziestolecia międzywojennego,

- charakteryzuje zjawisko Pax Americana we współczesnym świecie,

- charakteryzuje współczesne zagrożenia pokoju światowego

 

Temat: Wojna a prawo międzynarodowe.

Uczeń:

• pamięta daty: zakazu prowadzenia wojen na mocy Karty Narodów Zjednoczonych, podpisania deklaracji paryskiej, podpisania trzech konwencji genewskich, podpisania konwencji o ochronie rannych, chorych, jeńców wojennych i osób cywilnych w czasie wojny, podpisania protokołu genewskiego w sprawie pokojowego regulowania sporów międzynarodowych, podpisania protokołu o zakazie używania na wojnie gazów bojowych oraz środków bakteriologicznych, podpisania dwóch konwencji haskich, podpisania porozumień londyńskich regulujących zasady wojny podwodnej, podpisania konwencji haskiej o ochronie dóbr kultury w czasie wojny, powstania Nowojorskiego Towarzystwa Pokojowego, powstania Londyńskiego Towarzystwa Pokojowego, kongresów pacyfistycznych w Londynie, Brukseli i Paryżu, powstania ruchu Czerwonego Krzyża, powstania Ligi Narodów, powstania Organizacji Narodów Zjednoczonych,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: wojna, konflikt zbrojny, prawo wojenne, ONZ, Rada Bezpieczeństwa ONZ, pokój boży, rozejm boży, blokada morska, korsarstwo, konwencje genewskie i haskie, Stały Trybunał Rozjemczy, NATO, pacyfizm, katarowie, Liga Narodów, misja pokojowa, bierny opór,

• wyjaśnia zasadę pacta sunt servanda,

• identyfikuje postacie: Hugona Grotiusa, Arystofanesa, Jezusa, Owidiusza, Senekę Młodszego, Immanuela Kanta, Davida Low Dodge’a, Berthę von Suttner, Alfreda Nobla, Lwa Tołstoja, Jana Bogumiła Blocha, Henriego Dunanta, Mahatmę Gandhiego, Martina Luthera Kinga,

• lokalizuje na mapie: starożytną Grecję, Genewę, Hagę, Paryż, Rosję, USA, Londyn, Jugosławię, Indie, Chiny, Wielką Brytanię, Nowy Jork, Japonię,

• wyjaśnia główne pojęcia z dziedziny prawa wojennego,

• przedstawia starożytne i średniowieczne początki prawa wojennego,

• przedstawia pierwszą nowożytną próbę sformułowania prawa wojennego przez Hugona Grotiusa,

• przedstawia funkcjonujące współcześnie systemy prawa wojennego i historię ich powstania,

• omawia przypadki łamania prawa wojennego w XX w.,

• przedstawia początki ruchu pacyfistycznego,

• omawia rozwój ruchu pacyfistycznego w XIX i XX w.,

• przedstawia genezę i cele działania ruchu Czerwonego Krzyża,

• przedstawia okoliczności powstania i działalność Ligi Narodów oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych,

• charakteryzuje elementy pacyfistyczne w działalności Mahatmy Gandhiego i Martina Luthera Kinga

 

Temat: Innego końca świata nie będzie.

Uczeń:

• pamięta daty: końca świata przewidywane w różnych okresach historycznych, ekranizacji Wojny światów przez Stevena Spielberga, powstania filmu Obcy – ósmy pasażer Nostromo,

• wyjaśnia i stosuje pojęcia: eschatologia, apokalipsa, krucjata, katastrofizm, husyci, starowiercy, fin de siècle, dekadentyzm, antyutopia, futurologia, problem pluskwy milenijnej, science fiction,

• identyfikuje postacie: Hezjoda, Herodota, Horacego, św. Jana Ewangelistę, Jezusa, Nostradamusa, Sabbataja Cwi, Andrzeja Towiańskiego, Adama Mickiewicza, Rolanda Emmericha, Juliusza Verne’a, Herberta G. Wellsa, Aldousa Huxleya, Philipa K. Dicka, Roberta A. Heinleina, Raya Bradbury’ego, Arkadija i Borysa Strugackich, Isaaca Asimova, Stanisława Lema, Stevena Soderbergha, Andrieja Tarkowskiego, George’a Clooneya, Ridleya Scotta, Arnolda Schwarzeneggera, Stevena Spielberga, Toma Cruise’a, Richarda Burtona Mathesona, Willa Smitha, Nevile’a Shute’a, Cormaca McCarthy’ego, Jamesa Camerona, Michaela Baya, Bruce’a Willisa, Bena Afflecka, Tima Burtona,

• lokalizuje na mapie: górę Tabor, Hiroszimę, Nagasaki, USA, ZSRR, Koreę Północną, Iran, Australię,

• przedstawia wizje apokalipsy pojawiające się od starożytności do czasów współczesnych,

• wymienia kolejne daty przewidywanego końca świata i analizuje genezę tych koncepcji,

• wyjaśnia przyczyny lęków eschatologicznych,

• wymienia współczesne zagrożenia mogące prowadzić do zagłady ludzkości,

• przedstawia literackie i filmowe wizje końca świata,

• omawia główne cechy literatury science fiction,

• uzasadnia, że wizje apokalipsy obecne w literaturze i filmie są formą wyrażenia lęków współczesnego człowieka

 

Temat: Powtórzenie wiadomości - od Napoleona do globalnej zagłady.

Uczeń:

- charakteryzuje, na wybranych przykładach, strategię Napoleona I; analizuje czarną i białą legendę napoleońską; wyjaśnia różnice -w ocenie Napoleona I w Polsce i w innych państwach europejskich

- charakteryzuje i porównuje trzy koncepcje stworzenia ładu światowego: Pax Romana, Pax Britanica i Pax Americana

- analizuje wybrane przepisy prawa międzynarodowego o wojnie

- charakteryzuje ruch pacyfistyczny; charakteryzuje wizję globalnej zagłady obecną w literaturze i filmach science fiction

- charakteryzuje kontakty i stosunki Stanów Zjednoczonych i Europy w XX w., z uwzględnieniem polityki, gospodarki i kultury

26.04.2021 - 30.04.2021

Temat: Wojna i wojskowość - powtórzenie.

Uczeń:

- charakteryzuje, na wybranych przykładach, strategię Aleksandra Wielkiego i Juliusza Cezara;

- charakteryzuje organizację i technikę wojenną armii rzymskiej

- charakteryzuje etos rycerski

- wyjaśnia, na wybranych przykładach, koncepcję wojny sprawiedliwej i niesprawiedliwej

- analizuje przyczyny i następstwa wojen religijnych w nowożytnej Europie

- charakteryzuje wybrane sylwetki wodzów i ich strategię z okresu Rzeczypospolitej przedrozbiorowej

- charakteryzuje, na wybranych przykładach, strategię Napoleona I; analizuje czarną i białą legendę napoleońską; wyjaśnia różnice -w ocenie Napoleona I w Polsce i w innych państwach europejskich

- charakteryzuje i porównuje trzy koncepcje stworzenia ładu światowego: Pax Romana, Pax Britanica i Pax Americana

- analizuje wybrane przepisy prawa międzynarodowego o wojnie

- charakteryzuje ruch pacyfistyczny; charakteryzuje wizję globalnej zagłady obecną w literaturze i filmach science fiction

- charakteryzuje kontakty i stosunki Stanów Zjednoczonych i Europy w XX w., z uwzględnieniem polityki, gospodarki i kultury

 

 

Temat: Europa i świat - powtórzenie.

Uczeń:

• opisuje zasięg i konsekwencje ekspansji rzymskiej; wyjaśnia pojęcie romanizacji, odwołując się do wybranych przykładów;
• charakteryzuje basen Morza Śródziemnego jako obszar intensywnego przenikania się kultur w starożytności
• charakteryzuje wpływ cywilizacyjnego kręgu islamskiego na Europę w średniowieczu, w dziedzinie polityki, sztuki, filozofii
• charakteryzuje przykłady zgodnego i wrogiego współżycia chrześcijan, Żydów i muzułmanów w wybranym regionie średniowiecznej Europy
• wyjaśnia przyczyny, które spowodowały i umożliwiły ekspansję zamorską Europy u schyłku średniowiecza i w epoce nowożytnej
• charakteryzuje postaci wybranych wielkich podróżników późnego średniowiecza i nowożytności
• opisuje politykę Europy wobec Chin, Indii i Japonii w XIX w.; ocenia znaczenie odkrycia kultur Chin, Indii i Japonii dla cywilizacji europejskiej
• przedstawia spory o ocenę roli kolonializmu europejskiego dla Europy i terytoriów kolonizowanych
• charakteryzuje kontakty i stosunki Stanów Zjednoczonych i Europy w XX w., z uwzględnieniem polityki, gospodarki i kultury
• charakteryzuje stanowiska w sporze o liberalizację światowego handlu i jej konsekwencje